Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

Vatanparvarlik 
bu tamoyilbir ijtimoiy guruhga mansub boʻlgan 
insonlarning oʻz tarixini, tili, madaniyati, urf-odatlarini, milliy obroʻsi, qadr–
qimmatini bilish, hurmat qilishi, ularga taya‘nishi, boshqa xalqlarning ham 
obroʻ–e‘tiborini, manfaatlarini hurmat qila bilishini ifoda‘lovchi ma‘naviy 
fazilatdir. Vatanparvarlik insonning oʻz Vataniga muhabbatini, uni asrab-
avaylashga boʻlgan ishtiyoqini anglatuvchi axloqiy tushuncha boʻlib, u ayni 
paytda Vatan va millat oldidagi ma‘suliyat va burchni anglash tuygʻusi 
hamdir.
Vatanparvarlik ayni paytda etuk ma‘naviyatdir. Ma‘naviyati zaif 
boʻlgan xalqda vatanparvarlik tuygʻusi ham yuk salmaydi. Bu xususda 
faylasuf olim Е. Yusupov shunday deydi: ―Vatanparvarlik muayyan milliy 
madaniyat, mafkura, e‘tiqodlar asosida shakllanadi va rivojlanadi. shu 
ma‘noda hozirgi milliy istiqlol mafkurasi mustaqil Oʻzbekiston 
vatanparvarligining nazariy asosini tashkil etadi. shu mafkura asosida 
1
КонрадЛоренц
―Оборотнаястороназеркала‖, Электроннаябиблиотекаroyallib.com. 

---

458 
shakllangan vatanparvarlik umummilliy fazilat sifatida shakllanadi va 
saqlanadi.‖
1
Xalqimizning vatanparvarlik e‘tiqodi mamlakatimiz istiqloli va 
istiqboli bilan bogʻliq boʻlgan siyosiy iqtisodiy, ijtimoiy mafkuraviy 
muammolarni chuqur anglab etish asosida shakllanadi. 
Shaxs ma‘naviyati uning axloqiy sifatlari, odobi, Vatan va xalqqa 
sadoqat‘i, mehnatga, insonlarga boʻlgan munosabati, aql-zakovati va qadr-
qimmati bilan oʻlchanadi. Ma‘naviyat – axloqiy qadriyatlar, xususan 
umuminsoniy va milliy qadriyatlar ta‘sirida oʻzgarib, rivojlanib, kamol topib 
boradi. Oʻz navbatida yuksak ma‘naviyat Shaxsning axloqiy jihatdan kamol 
topishida muhim rol oʻynaydi. Ijtimoiy hayotning bu ikki negizi doimo bir-
biriga ta‘sir etib, bir-birini toʻldirib, taqozo etib boradi. Bu uzluksiz davom 
etadigan jarayondir. Vatanparvarlik tuygʻusi milliy ong, milliy iftixor, 
oʻzlikni anglash singari fazilatlar bilan birga shakllanadi. 
Vatanparvarlik gʻoyatda serqirra boʻlib, tarixiy, ijtimoiy, siyosiy, 
iqtisodiy taraqqiyot jarayonida doimo takomillashib rivojlanib boradi. Vatan 
manfaati, qadr-qimmatini, taqdirini, istiqbolini qancha koʻp anglasxilsa, 
kishilarda vatanparvarlik tuygʻusi shuncha baland boʻladi. Bu jarayon 
Cheksiz dir. Tarixiy, ijtimoiy-siyosiy, ma‘naviy taraqqiyotning turli 
bosqichlari vatanparvarlikning yangi-yangi qirralarini kashf etib boradi. Bu 
tamoyil ayniqsa, milliy jipslashish harakatida yanada yaqqolroq namoyon 
boʻladi. Chinakam vatanparvarlik millat, Vatan manfaati bilan yashash, 
uning istiqboli, manfaati yoʻlida mehnat qilish hamda kurashishdir. 
Vatanparvarlik tuygʻusi milliy ong, milliy iftixor, oʻzlikni anglash singari 
fazilatlar bilan birga shakllanadi. Vatanparvarlik – oʻz taqdirini vatan, millat 
taqdiri bilan bogʻlagan barcha kishilarga xos axloqiy fazilat. Millat 
taraqqiyotining imkoniyatlari, shon-shuhrati, obroʻ-e‘tibori ham shu millat 
kishilari vatanparvarlik tuygʻusining darajasi bilan bogʻliqdir. Vatanparvarlik 
ham milliy, ham umuminsoniy ma‘naviy qadriyatlarning tarkibiy qismi 
sifatida namoyon boʻladi. Chunki, ajdodlardan meros qolgan erni e‘zozlash, 
qadriyatlarni saqlash, davlat, jamiyat ravnaqi uchun vijdonan ishlab, 
mamlakatni dushmanlardan himoyalash, zarur boʻlsa uning tinchligi uchun 
hayotini fido qilish ulugʻ sharafdir. 
Vatanparvarlikning yana bir belgisi davlat va jamiyat manfaatlarini oʻz 
shaxsiy manfaatidan ustun qoʻyishdir. Haqiqiy fidoiylik vatanparvarlikning 
asosiy 
belgisidir. 
Vatanimizning 
mustaqil 
mamlakat 
sifatida 
mustahkamlanish, yurtning iqtisodiy, ma‘naviy-axloqiy rivoji, xalqning yaqin 
kelajakda obod hayotga etishi uchun fidokorlik bilan ishlashi va izlanish 
fidoiylik tuygʻusi hisoblanadi. Fidoiylik el-yurtga boʻlgan sadoqatdan va 
muhabbatdan boshlanadi.
1
Yusupov E. Inson kamolotining ma‘naviy asoslari. T., Universitet, 1998, - B156. 

---

459