O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim va zirligi

I

4. 
   Nochiziqli koeffitsient
   

_{ } ^Rстат _;

^Rдин

5. 
   Muvozanatlashgan kuchlanishdagi temperatura koeffitsienti
   

  <sup>1

U</sup>мув

_ dU _;

dT

Stabilitronni dinamik qarshiligi dioddan o’tayotgan tokning o’zgarishi bilan muvozanatlashgan kuchlanishni o’zgarishini tavsifini beradi.

• 
  Dinamik qarshilik qancha kichik bo’lsa, kuchlanishni muvozanatlash shuncha yaxshi bo’ladi.
  
• 
  Statik qarshilik esa diodning o’zida yuqotiladigan quvvatni aniqlaydi.
  
• 
  Nochiziqli koeffitsient dioddagi tokningnisbiy o’zgarishini muvozanatlashgan kuchlanishning nisbiy o’zgarishiga bo’lgan nisbati bilan o’lchanadi. Muvozanatlashgan kuchlanishning o’zgarishi qancha kichik bo’lsa, ya’ni ^ qancha katta bo’lsa, stabilitron shuncha yaxshi ishlaydi.
  

Zamonaviy stabilitronlar kremniy qotishmalaridan tayyorlanadi va

  30  200

va undan yuqori qiymatlarga egadir.

4. 
   Varikaplar. P-N o’tish jarayonida elektr sig’imi mavjud. Demak P-N o’tishga moslashgan har qanday yarim o’tkazgichli diodni elektr sig’imini boshqarish mumkin. CHunki P-N o’tishdagi elektr sig’imi berilgan tashqi kuchlanishga kuchli bog’langandir. Kuchlanishni o’zgartirish yo’li bilan elektr sig’imini o’zgartiruvchi P-N turdagi maxsus tayyorlangan yarim o’tkazgichlar ‘‘Varikaplar’’ nomi bilan yuritiladi. Varikaplarda P-N o’tishning teskari kuchlanish ‘‘U_tes’’ berilganda elektr sig’im (aktiv sig’im)dan foydalaniladi.
   

Qo’yidagi 2-rasmda varikapning chizmasi keltirilgandir.