O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim

Havoda chiniqishni rivojlantirish

Havo vannasi qabul qilishni to`la yoki qisman (trusi, cho`milish kostumida) yalong’och bo`lib, xonadagi harorat +15*-20* bo`lgandan boshlanadi. Muolaja o`n daqiqa davom ettirishdan boshlanib, har kuni 3-5 daqiqadan oshirib beriladi va 30- 50 daqiqagacha etkaziladi. Kishining yoshiga va salomatligining ahvoliga qarab, harorat +12-15* ga qadar pasaytiriladi. Kishi o`zini yaxshi his qilish muolajaning organizm imkoniyatlariga adektivligini, ya’ni mos kelishini ko`rsatuvchi mezon hisoblanadi. et uvishishi, badanning qaltirib, ko`kimtir tusga kira boshlashi me’yorning ortib ketganligini ko`rsatadi.

Havoda chiniqishni jismoniy mashqlar bilan birga qo`shib olib borish yaxshi natija beradi. Havo harorati +15<sup>0</sup> bo`lgan vaqtda va Engil shamol esib turganida ochiq havoda o`tkaziladigan jismoniy mashqlarni trikotaj kostum kiyib olgan holda boshlanadi va 10-15 daqiqa shug’ullangandan keyin kostum yoki ko`ylak echib tashlanadi. SHundan keyingi mana shunday haroratda bajariladigan mashqlarni kostumiz (grusida) yoki belga qadar yalang’och bo`lib boshlash mumkin. Mana shunday tayyorgarlikdan keyin mashg’ulotlarni ancha past (nol darajagacha)

haroratda ham trikotaj yoki jun kostum kiyib boshlayverish va mashg’ulot davomida bu kiyimlarni echib shug’ullanish ham mumkin. Minusli havo (-15⁰ gacha) da mashg’ulotlari jun yoki yarim jun kostum kiyib o`tkazish, yana boshga shapkacha va qo`lga qo`lqop kiyib olish mumkin, qisqa muddat (2-5 daqiqa) ga kuylak (qurtka) ni echib shug’ullanish ham mumkin. Bundan ham sovuq havoda mashg’ulot o`tkazilganda kishilarning individual tayyorgarligi hisobga olinadi hamda mashg’ulotlarni odatdagidek ikkita (trikotaj va jun) kostumda yoki kostum va kurtkada o`tkaziladi.

O`rtacha shamol esib turganda havoning sovuq ta’siri 2-3<sup>0</sup> kuchliroq shamol vaqtida 5-6<sup>0</sup> ortadi. Nam havo ham sovituvchi ta’sir ko`rsatadi. Bunday hollarda shamoldan va namdan saqlovchi kostum qo`yiladi.

Havo vannalari qabul qilinayotgan vaqtda kishi o`zi-o`zi massaj qilish- gavdani silash, artish-ishqalash,, razminka qilish, boshning yuqori qismini so`ngra bo`yinni, qulni, ko`krak qafasini, qorinni, orqani, belni, oyoqlarni birin-ketin izchillik bilan massaj qilib turish yaxshi natija beradi. Ochiq havoda uzoq vaqt bo`lish-sayrga chiqish, o`yinlar uyushtirish, faol va sust dam olishning boshqa formalarini ochiq havoda o`tkazish gavdaga chiniqtiruvchi ta’sir ko`rsatadi. Ochiq havoda yoki derazasi, fortochkasi ochilib, yaxshi shamollatib quyilgan xonada uxlash ham kishining chiniqishiga ancha samarali ta’sir ko`rsatadi.