O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim

Umurtqa pog’onasi haqida

Radikulit haqida ma`lumot berishdan avval umurtqa pog’onasi fiziologiyasi xususida so`z yuritsak.

Umurtqa pog’onasini uzunasiga kesib qaralsa, pog’onalar hosil qilgan suyakdan iborat umurtqa kanali ko`zga tashlanadi. Umurtqa kanalida orqa miya mavjud, shu orqa miyadan o`ttiz bir juft nerv ildizchalari chiqadi. Nerv ildizchalari umurtqa kanalidan ingichka suyak teshigi orqali chiqadi, uning diametri ildizcha diametridan salgina katta xolos. Har bitta nerv va ildizcha bir-biridan ajralib turadigan nerv tolalaridan iborat. Bir xillarining tolalari sezgir, ikkinchi xillari atrofdagi to`qimalarning oziqlanishi va qon aylanishini, uchinchilari esa mushaklar qisqarishini boshqarib turadi. Sezgir tolalarning zararlanishida igna sanchilgandek og’riq kuzatiladi, moddalar almashinuvi va qon aylanishini boshqaradigan nerv tolalari zararlanganda soch o`sishi va ter ajralishi izdan chiqadi, tirnoqlar tez sinadigan va mo`rt bo`lib qoladi. Uchinchi xildagi nerv tolalari zararlanganda esa mushaklar atrofiyasi (ozib, kichrayishi) va spazmlar ro`y beradi.

Umurtqa pog’onasi zararlanishidan tashqari ba`zan gipodinamiya (kamharakatlilik) va asabiy zo`riqishlar ham radikulit xavfini keltirib chiqaradi. Bu kasallikning birinchi alomati – og’riq, ya`ni zararlangan nerv ildizchalari va nerv tolalari bo`ylab og’riq turishi, sezuvchanlikning yo`qolishi ro`y beradi. Radikulit odatda birdaniga paydo bo`lib, ko`p hollarda surunkali tusga o`tadi va keyin tez-tez qo`zg’ab turadi.