O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim

Anatomik - struktur o`zgarishlari.

1. 
   Jarohat xususiyati:
   

• 
  tayanch harakat apparati mikrotravmalari (kichik jarohatlar, kuchli zo`riqish);
  
• 
  tayanch harakat apparati makrojarohatlari (yaralanish, lat eyish, qontalashlar, mushaklar va paylar uzilishi, bo`g’imlarning shikastlanishi, sinishlar, chiqishlar va h.k.).
  

2. 
   Patologik jarayonining tarqalganlik darajasi:
   

• 
  yakka jarohat;
  
• 
  birgalikda sodir bo`lgan jarohatlar;
  
• 
  kombinatsiyalashgan murakkab jarohatlar.
  

3. 
   Travmatik jarohat kasallik bosqichi:
   

• 
  o`tkir;
  
• 
  o`tkir osti;
  
• 
  surunkali.
  

4. 
   jarohat kasalligi davri:
   

• 
  kompensatsiya;
  
• 
  sustkompensatsiya;
  
• 
  dekompensatsiya.
  

Sportchilarda tayanch harakat apparati jarohatlarinin yuzaga kelish sabablari

Sportda jarohatlanish sabablari turlichadir. Jarohatlanish sabablari tahlili uchun Z.S.Mironova va L.Z.Xeyfets quyidagi sabablar ro`yxatini tavsiya etadilar:

1. 
   O`quv - mashq qilish mashg’ulotlari va musobaqalarni noto`g’ri tashkillashtirish.
   
2. 
   O`quv - mashq qilish mashg’ulotlari va musobaqalar o`tkazilishini noto`g’ri uslubiyati.
   
3. 
   Mashg’ulot joyi, uskunalar, sport jihozlari, sportchi kiyimi va poyafzalini qoniqarsiz holatda bo`lishi.
   
4. 
   O`quv-mashq qilish mashg’ulotlari va musobaqalarni o`tkazishdagi noqulay saniyatariya-gigienik va iqlim sharoitlari.
   
5. 
   Tibbiy kuzatuv qoidalarini buzilishi va uni etarlicha bo`lmasligi.
   
6. 
   Tayyorgarlik mashg’ulotlari va musobaqalar vaqtida sportchi tomonidan intizom va belgilangan qoidalarni buzilishi.
   

Boshqa mualliflar (A.M.Londa, N.M.Mixaylova, 1953 va b.) sportda jarohatlarni yuzaga kelishi sabablarini ikkita katta toifa – ob`ektiv va sub`ektivga bo`ladilar.

Albatta, bunday bo`linish shartlidir. Chunki, o`quv-mashq qilish jarayonining noto`g’ri tashkillashtirilishi mashq qilish uslubiyatiga salbiy ta`sir qilmasligini tasavvur qilish qiyin va aksincha, har qanday uslubiy o`zgarish mashq qilish jarayonini tashkillashtirishda muayyan o`zgarishlarga olib keladi. O`z navbatida, o`quv-mashq qilish ishining tashkiliy-uslubiy saviyasini pasayishi, so`zsiz sportchi malakasida o`z aksini topadi. Bu esa, mashq qilish uslubiyati va uni tashkillashtirishning o`zgarishlarini talab qiladi.