O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Kobalt 
 

---

270 
Bu ma'danli moddaning biologik ahamiyati aniqlanganiga u 
qadar ko‘p vaqt bo‘lgani yo‘q. Ammo u shunday unsurlar qatoriga 
kiradiki, uning me'yoridan kami ham, ko‘pi ham salomatlik uchun zarar 
keltiradi.
Kobalt B
12 
vitaminining (kobalamin) tarkibiy qismiga kirib (B
12 
vitamini molekulasida 1 atom kobalt bor), unga bo‘lgan taqchillik 
kamqonlik (anemiya) kasalligini keltirib chiqaradi. 
Kobaltga bo‘lgan kunlik ehtiyoj o‘rtacha 14-78 mkg, 
kamqonlilik alomatlari sezilganida bu ko‘rsatkich 50-150 mkg gacha 
chiqariladi. 
Kobaltning asosiy manbalari bo‘lib jigar, buyraklar, sut va sut 
mahsulotlari, tuxum, bug‘doy va grechka yormasi, makkajo‘xori, 
loviya, no‘xat, sarimsoqlar hisoblanadi (18-ladval). 
Aniqlanishicha, qaerda kobaltga taqchillik bo‘lsa, o‘sha yerda 
yashaydigan odam va hayvonlarda anemiya ko‘p uchraydi. Odam 
tanasining turli a'zolarida kobaltning miqdori har xil, masalan, taloqda 
35 mkg%, jigarda 25 mkg%, mushaklarda 2,3 mkg%, qonda 60 mkg%. 
19-jadval 
Ba'zi bir oziq-ovqat mahsulotlarida kobalt miqdori (100 g da 
mkg hisobida) 
 
Oziqovqat 
turlari 
Kobalt Oziqovqa
t turlari 
Kobalt
Oziqovqat 
turlari 
Kobalt
Non
Grechka 
yormasi 
Makaronl
2 
3 
2 
8 
Lavlagi 
Piyoz 
Sarimsoq 
Bodring 
4 
2 
8 
1 
Sut 
Mol 
go‘shti 
Cho‘chqa 
7 
2 
5 
8 

---

271 
ar 
Loviya 
No‘xat 
Kartoshka 
Sabzi 
Karam
8 
1 
2 
2 
Shivit 
Sholg‘o
m 
Qizil 
qalampir 
2 
3 
3 
go‘shti 
Mol jigari 
Mol 
buyragi 
Tuxum 
Baliq 
Petrushka
5 
2 
5 
4 
Kobalt yetishmasligi soch oqarishiga ham sabab bo‘ladi. U 
tanada nuklein kislotalarning sintezlanishi uchun kerak, kasalliklardan 
keyin tana kuchga enishida bu unsur muhim ahamiyatga ega. 
Kobaltning me'daichak tizimidan qonga so‘rilishi oson kechadi.
Doim o‘simlik mahsulotlari bilan oziqlanish kobaltga nisbatan 
taqchillikni keltirib chiqarishi mumkin, shuning uchun sut, mol jigari, 
buyraklardan tegishli ravishda ovqatda ishlatib turish oqilona 
ovqatlanishni tashkil qilishda muhim bo‘lib hisoblanadi.