O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta masus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi o’rta professional ta’limning

Download 11 Mb. bet 175/272 Sana 12.04.2022 Hajmi 11 Mb. #545120

Bog'liq
Математик тасав.шакл.Мажмуа

Bu sahifa navigatsiya:

• 1-ILOVA Mavzu: Maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarni o`lchashga o`rgatish. Tayanch so`z va iboralar

3-bosqich. Yakuniy (10 daq.)	Mashg’ulot yakuni: Faol o’quvchilarni baholaydi va rag’batlantiradi Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi
Baholari bilan tanishadilar Topshiriqlarni yozib oladilar

1-ILOVA


Mavzu: Maktabga tayyorlov guruhi yoshidagi bolalarni o`lchashga o`rgatish.


Tayanch so`z va iboralar: uzunlik, kenglik, balandlik, qisqa, torroq, yo`g`on, ingichka,
R E J A

3. 
   O`lchashning ma`nosi va ahamiyatini tushuntirish.
   
4. 
   Suyuq va to`kiluvchi jisimlarni shartli o`lchov birligi bilan o`lchash va o`lchash natijasini son bilan aytishga o`rgatish.
   
5. 
   Narsalarning bo`yi va enini shartli o`lchov birligi yordamida o`lchash va taqqoslashni: Narsalarni 2, 4, 8 ta teng bolaklarga ajratishusullarini ko`rsatish.
   

Maktabga tayyorlov guruhida bolalar o ‘lchovlarni (uzunlik, kenglik, balandlik) bilishlari va narsalar o ‘lchovini 2-3 o ‘lchov nuqtai nazaridan baholay bilishlari zarur. Berilgan kattaliklarni aniqlashdan narsalami taqqoslash mashqlari qo ‘llaniladi.

Bitta o ‘lchovi bilan farq qiluvchi narsalam i taqqoslashdan bolalar 2-3 o ‘lchov bilan farq qiluvchi narsalani taqqoslashga o ‘tadilar („Q aysi taxtacha uzunroq (qisqaroq)? Qaysi biri kengroq (torroq )? Qaysinisi yo ‘g ‘onroq (ingichkaroq ?“ ).
Taqqoslanadigan narsalar doirasi ortib boradi. Bolalar o ‘z faoliy atlarida muntazam uchratib turadigan har xil narsalar (tasmalar, sharflar, arg ‘amchiqlar, shnuriplar, kam arlar, qutichalar va hokazolar)dan foydalanadilar. Kattaliklarni taqqoslash ayrim olingan holda am alga oshirilmaydi, balki narsalarning boshqa xossalarini (bajaradigan vazifasi, qism i, rangi, m ateriali va boshqalarni) k o ‘rib chiqish bilan birgalikda bajariladi. Bu bolalar aqliy qobiliyatining o ‘sishida muhim aham iyatga egadir.
Bolalar ko‘rsatilgan narsalarning o ‘rtasidagi o ‘lchov munosabatlarini aniqlabgina qolmay, balki tasaw urlari bo ‘yicha shularga o ‘xshash munosabatlarn i ham yara tadilar. Tarbiyachi ularga o ‘xshash m unosabatlarni ham yaratadilar. Tarbiyachi ularga, masalan, sh u n d ay to p sh iriq lar beradi: „B iri ikkinchisidan uzunroq bo ‘lgan ikkita yo ‘lka rasm ini chizing; uzunligi bir xil, kengligi har xil yoki uzunligi ham , kengligi ham bir xil 2 ta tasm aning rasmini chizing", — va hokazo.
Bolalarga ikkita boshqa narsadan nam unaga teng narsa tuzishni taklif etish foydalidir. M asalan, bolalarga ikkalasining birgalikdagi uzunligi o ‘lchov uzunligiga, u esa o ‘z navbatida uy to m in in g uzunligiga teng ikkita taxtacha tanlab olinishini taklif etish va hokazo.
Agar narsalam i bevosita taqqoslash m um kin b o ‘lm asa, unday holda vosita — o ‘lchov kiritiladi. Shartli o ‘lchov sistem asi va shu kabilardan foydalaniladi. Bu davrda oichanayotgan narsalarga nisbatan katta o ‘lchovdan foydalaniladi. Belgilar o ‘rtasidagi oraliq bir narsa boshqasiga qaraganda q an ch alik u zu n (keng, baland)ekanligini k o ‘rsatadi. H a r bir narsa alohida-alohida o ‘lchovlar bilan
0‘lchanishi m um kin. 0 ‘lchovlarni taqqoslash narsalar o ‘lchami orasidagi farqni aniqlash im konini beradi. Masalan, narsalarning uzunligi va kengligi uning uzunligi va kengligiga mos keladigan 2 ta arqon yordamida solishtirilishi mumkin.
0 ‘lchov — vositadan foydalanishni o ‘rganib olgach, bolalar bevosita bir-biri bilan taqqoslash mumkin bo ‘lmagan narsalarning o ‘lcham larini solishtira oladilar.
Bolalarda ko‘z bilan cham alash qobiliyatini o ‘stirishga katta e ’tibor beriladi. Bolalar narsalar olchamlarini bevosita taqqoslash, ustiga qo ‘yish, yoniga qo ‘yish, o ‘lchov yordamida o ‘lchash usullarini egallashlari asosida ko‘z bilan yanada aniqroq cham alanishni talab etuvchi masalalarni yechadilar. Awalo bolalarga o ‘lchamlari namunadan katta va kichik narsalam ich amalab toppish top sh irig ‘I berilad i, shu bilan birga, narsalar qidiriladigan jo y asta-sekin
kengaytirib boriladi.
T opshiriqlam i bajarish jarayonida pedagog o ‘lchov qoidasini aniqlashda bolalarga yordam lashadi: eng qisqa masofa b o ‘lishi uchun to ‘g ‘ri chiziq b o ‘ylab o ‘lchash zam r; bir maromda katta qadamtashlab yurgan ma ’qul; qadam -olchov . Barcha m asofada o ‘lchov bir xil b o ‘lishi kerak. Bolalar daraxtgacha, qum solingan yashikkacha va boshqa narsalargacha necha qadam ekanligini ishtiyoq bilan aniqlaydilar. Aynan bir masofani har bir bola va pedagog qadam ida o ‘lchanganida har xil chiqishi bilan oladilar.Narsalar o 'lchamini bevosita taqqoslash tajribasi tasawurda solishtirish uchun zamin yaratadi. Bolalarga quyidagi topshiriqlar beriladi: u yoki bu narsa qanday o'lchovda ekanligini ko'rsatish, masalan, devor, eshik, bolalar stolining balandligi qanday; nam unadan katta, kichik (uzun, qisqa yoki unga teng narsalam ing nomini
ayting; yoki qalam , piyola, koptokni oldin ko'rganlariga solishtirib, qanday kattalikda ekanligini aytish; birini ikkinchisidan uzunroq (qisqaroq) kengroq (torroq), balandroq (pastroq) deb aytish mumkin bo'lgan ikkita narsalam ing nomini aytish.
Maktabga tayyorlov guruhida kelganda bolalar narsalarning faqat uzunligi, kengligi, balandligini baholay bilishlari kerak. Ular chiziq o 'lchamlarini taqqoslash usullarini bilishlari, mo 'ljalharakat (zich qilib q o 'y ish ) usuli bilan tegishli belgi o 'rtasidgi aloqani aniqlay bilishlari, kattaliklarning aniq son xarakteristikasini ishlata bilishlari lozim .

Download 11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: