O‘zbeкiston respubliкasi oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi

«Janubiy  Кoreya  modeli»  –  Shunisi  bilan  qiziqarliki,  u 

Janubiy  Кoreyani  qisqa  muddat  ichida  rivojlanish  darajasi  past 

---

114 

bo‘lgan  mamlakatlar  safidan  rivojlangan  mamlakatlar  qatoriga  olib 

chiqdi.  1962-yili  iqtisodiy  islohotlar  boshlanayotgan  paytda  aholi 

jon  boshiga  to‘g‘ri  keladigan  daromad  82  dollarga  teng  bo‘lgan 

bo‘lsa, 1996-yilga kelib 10,6 ming dollarga yetdi. 

Markazlashtirilgan  tarzda  uzoq  va  o‘rta  muddatli  rejalar, 

maqsadli  dasturlar  tuzish,  ularning  bajarilish  muddatlarining 

belgilanishi, xo‘jalik yuritishda bozor uslublarini qo‘shib olib borish 

Janubiy Кoreyaga qisqa muddatlarda rivojlangan mamlakatlar safiga 

qo‘shilib, jahon sivilizatsiyasida o‘ziga xos munosib o‘rinni egallash 

imkonini beradi. 

«Xitoy modeli» – iqtisodiyotni qayta qurish qishloq xo‘jaligini 

isloh  qilishdan  boshlandi.  Qishloq  xo‘jaligida  xalq  kommunallari 

asosiy xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘lib, davlat pudrat tizimi barpo 

qilindi.  Bu  tadbirlar  1984-yil  oxiriga  kelib  yakunlandi.  Oilaviy 

pudrat,  dehqon  xo‘jaligini  bir  oila  a’zolari  tashkil  etib,  foydalanish 

uchun yerlar 15-20, ba’zi joylarda 30 yilga berilgan. Yerga bir yoki 

bir  necha  oila  tomonidan  o‘zi  egalik  qilayotgan  texnika,  asbob-

uskuna  yordamida  ishlov  beriladi.  Dehqonlar  ishlab  chiqargan 

mahsulotlarning  bir  qismini  davlatga  shartnoma  asosida  va  soliq 

hisobida topshiradilar, boshqa bir qismini mahalliy fondga topshirib, 

qolgani  o‘z  ixtiyoriga  ko‘ra  erkin  narxda  davlatga  yoki  bozorda 

sotishlari mumkin. 

Shunday  qilib,  har  bir  mamlakatning  bozor  munosabatlarini 

shakllantirishdagi 

boshqa 

mamlakatlar 

bilan 

o‘xshashlik 

tomonlariga qarab, ularni bozor iqtisodiyotining u yoki bu modeliga 

kiritish  mumkin.  Shu  bilan  birga  har  bir  mamlakat  o‘ziga  xos 

xususiyatlar bilan boshqalardan farq qilar ekan, bozor iqtisodiyotiga 

o‘tishda o‘z yo‘liga va o‘z modeliga ega bo‘ladi.