O‘zbеkistоn rеspublikasi оliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti

a) stenotermin termofillar bular uchun haroratning maksimum nuqtasi 75-80°C, optimumi 50-65°C, 28-30°Cda esa ular ko’paya olmaydi. Bu guruh tabiatda kam tarqalgan;
b) evritermin termofillar uchun haroratning maksimum chegarasi 70-75°C, optimum nuqtasi 50-65°C bo’lib, 28-30°C da juda sekin ko’payadi, tabiatda keng tarqalgan guruh;
v) termotolerant formalar uchun haroratning maksimum chegarasi 50-65°C, optimum 35-45°C bo’lishi kerak, 30-60°C oralig’ida juda tez ko’payadi. Tabiatda tuproqda, go’ngda, issiq buloq suvlarida keng tarqalgan guruhdir. Termofill bakteriyalarda modda almashinuv jarayoni juda jadal boradi. SHuning uchun ular juda tez ko’payadi va yaxshi rivojlanadi.
Termofill bakteriyalar hujayrasidagi fermentlar yuqori harorat ta’sirida inaktivasiya(nofaol holat)ga uchraydi. SHuning uchun bu bakteriyalardan korxonalarda keng foydalanish mumkin.
A.L.Imshenskiy fikricha termofill bakteriyalar mezofillardan kelib chiqqan. Tabiatdagi o’zgarishlar, jumladan, haroratning ko’tarilishi mezofillarning ko’pchiligini nobud qilsa, bir qismi tirik qoladi va yuqori haroratga moslashadi. Bora-bora yuqori harorat ular uchun zaruriy omil bo’lib qolgan. A.L.Imshenskiyning bu fikri E.N.Mishustin tomonidan tasdiqlangan.
Mikroorganizmlarga namlikning ta’siri. Bakteriyalarning namlikka chidamliligi turlicha. Ba’zilar o’ta chidamli bo’lsa, boshqalari juda chidamsiz bo’ladi. Masalan, gonokokklar, meningokokklar, leptospirillalar va faglar namlikka chidamsiz bo’lsa, xolera vibrioni 2 kun, dizenteriya tayoqchasi 7 kun, difteriya tayoqchasi 30 kun, qorin tifi tayoqchasi 70 kun, stafilokokklar va sil tayokchasi esa 90 kungacha namsizlikka chidaydi.
Azоtоbaktеriya, nitrifikatоrlar, tugunak baktеriyalari namlikka juda ham sеzgir, ularning rivоjlanishi uchun namlikning оptimum miqdоri 40—80% (to‘la suv sig‘imiga nisbatan) bo‘lishi kеrak. Lеkin vеgеtativ hujayralarga nisbatan spоralar ancha chidamli bo‘ladi, chunki ularning hujayralaridagi suvning ko‘p qismi mustahkam bоg‘langan suvdir. Masalan, mоg‘оr zamburug‘larining spоrasi 20 yil qurg‘оqchilikka chidaydi. Amеrikalik оlim Kamеrоn (1962) aniqlashicha, ko‘k-yashil suv o‘ti — Nostoc commune gеrbariy hоlatida 107 yildan so‘ng hayotchanligini namоyon qilgan. Nоstоk namlik yo‘q vaqtlarda anabiоz hоlatga o‘tadi, namlik yеtarli bo‘lishi bilan yana hayotini davоm ettiradi.