O‘zbеkistоn rеspublikasi оliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti

Homila va yangi tug‘ilgan chaqaloqlar infeksiyasi. Bachadon yo‘ldosh to‘sig‘i orqali onadan homilaga o‘tadigan infeksiyalar germinativ infeksiyalar deyiladi. Ona qornida rivojlanayotgan homila infeksiyasi – prenatal, tug‘ishdan avval kelib chiqadigan infeksiyalar intranatal, chaqaloq davrida, tashqi muhit bilan aloqa natijasida kelib chiqadigan infeksiyalar postnatal yoki neonatal infeksiyalar deyiladi.
S.V.Prozorovskiy va boshqalar yuqumli kasalliklarning tarqalishiga ko‘ra quyidagilarga bo‘lishadi:
Sporadik – 100000 aholiga yakka- yakka holati (m: toshmali terlama).
Boshqarib bo‘lmaydigan tarqalgan kasalliklar – 100000 aholiga 20 dan kam kasalliklar (gazli gangrena, psevdotuberkulez).
Boshqariladigan tarqoq kasalliklar – har 100000 aholiga 20-100 tagacha kasallanish holati.
Ko‘pchilik – 100000 aholiga 100dan ortiq kasallanish (OITS).
Yuqumli kasalliklarni ekologik – epidemiologik tasniflash.
Odamlar yuqumli kasalliklarni ekologik- epidemik bo‘linishida eng avvalo qo‘zg‘atuvchining tabiatda yashash muhitning (manbasini) hisobga olmoq kerak. Asosan 3 ta maxsus yashash muhiti ajratiladi: odam organizmi (antroponozlar), hayvon organizmi (zoonozlar), tashqi muhit (sapronozlar).
Antroponozlarda odam qo‘zg‘atuvchining yagona tabiiy o‘chog‘i va kasallik manbasi hisoblanadi. Bu infeksiyalar ichak, qon, respirator, tashqi qoplama infeksiyalar va vertikal infeksiyalar kiradi.
Zoonozlarda qo‘zg‘atuvchining tabiatdagi asosiy manbasi bo‘lib, hayvonlar xizmat qiladi. Zoonozlar quyidagi ekologik-epidemik guruhlarga bo‘linadi:
a) uy hayvonlari kasalliklari (qishloq xo‘jaligi);
b) sinantrop hayvonlar kasalliklari (asosan kemiruvchilar);
v) yovvoyi hayvonlar kasalliklari.
Antropozoonoz infeksiyalar odam va hayvonlarga yuqadi. Bunda bakteriya tashuvchi odam hamda hayvonlar infeksiya manbai bo‘lib xizmat qiladi.
Sapronozlarda qo‘zg‘atuvchining asosiy manbasi tashqi muhit substratlari (tuproq, suv va boshqalar) hisoblanadi.