O„zbekistоn respublikаsi оliy vа o„rtа mахsus tа‟lim vаzirligi sаmаrqаnd dаvlаt universiteti

Geosiyosat ob„yekti
sifatida jahonning geosiyosiy xaritasi turishi birinchi 
navbatda, dunyoning ko‗p qutbli dunyoga aylanishi bilan va xalqaro 
munosabatlarning yangi bir transformatsiya – davlatlarning o‗z ta‗sir doiralari 
uchun kurash bosqichiga ko‗tarilishi bilan bog‗liq bo‗lsa, ikkinchidan, xalqaro 
maydonda ko‗pqirrali global dunyoviy siyosat tushunchasining shakllanishi bilan 
ham bog‗liqdir. Mazkur masalalar geosiyosat ob‗yektida yaxlit holatda turishi 
mumkin, biroq geosiyosat ularni tahliliy jihatdan o‗rganishni bir qator bosqichlarda 
ko‗radi. Geosiyosatning tarixiy - tadrijiy taraqqiyotiga e‗tibor bersak, uning 
predmeti ham zamonga mos tarzda takomillashib, o‗zgarib borganligiga amin 
bo‗lamiz. Chunki jamiyatdagi geosiyosiy jarayonlar mavjud davlatlar manfaatlari 
bilan bog‗liq bo‗lgan real voqelikni o‗zida aks ettiradi. Shu boisdan har bir davrda
geosiyosat predmeti sifatida jamiyatdagi ustuvor sohalar va xalqaro siyosatga 
daxldor bo‗lgan strategik masalalar namoyon bo‗lgan.
Geosiyosat predmeti
. Xalqaro va mintaqaviy muammolarni hal etishda 
geosiyosiy sub‗yektlar va tabiyat o‗rtasida, shuningdek geosiyosiy sub‗yektlarning 
o‗zaro munosabatlari, jamiyatda kechayotgan har xil darajadagi ijtimoiy - siyosiy 
jarayonlar, ularning yuzaga kelishi, harakatlanishi va o‗zgarib borishini o‗zida aks 
ettiruvchi voqealar rivoji geosiyosat predmeti sifatida olindi. Zamonaviy 
geosiyosatning asosiy muammolari bo‗lib kelayotgan quyidagi masalalarni 
geosiyosiy tadqiqotlarning predmeti sifatida ko‗rish mumkin: ilmiy - texnika 
inqilobi rivojining samarasi bo‗lgan harbiy - texnikaviy vositalar va ular turlarining 
ko‗payib va takomillashib borayotganligi; o‗z navbatida davlatlarning harbiy - 
texnika vositalaridan foydalanish, ularni ishlab chiqarish yoki chiqarmaslikka 
nisbatan munosabatlari; shuningdek, insoniyatning ommaviy qirg‗in qurollarini 
ishlab chiqarishga kirishishi bilan bog‗liq jarayonlar.
XXI asrda harbiy va moliyaviy axborot oqimi, axborot texnologiyalari va 
yangiliklari, maʼnaviy-madaniy ehtiyojlar va boshqa omillar birinchi qatorga 
chiqdi. Bularning hammasi davlat, uning harbiy tizimi, iqtisodiy boshqaruv global 
kompьyuter sistemalarida ishlatiladigan axborot-kompyuter texnologiyalariga 
yuqori darajada bogʼliq boʼlib qolganini bildiradi. 
Oʼtmishda ham, hozirgi vaqtda ham, odatda, jahon va mintaqa 
muammolarini hal etishda geosiyosiy subʼektlarning oʼzaro munosabatlarini ham 
geosiyosat predmeti sirasiga kiritishadi.Hozirgi bosqichda, shuningdek, axborot 
urushi, subʼektlararo axborot-psixologik taʼsir, jamoatchilik fikrini shakllantirish 
va boshqa masalalarni ham geosiyosat predmeti qatoriga kiritish lozim boʼladi.