O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

 
 
 
MA’RUZA 
 
 
MAVZU: 
KLASSIFIKATSIYA (
Tasniflash
), 
SISTEMATIKA VA TERMINOLOGIYA 
(
Sohaga oid atamalar
)
 

---

91 
 
Reja: 
1.
Texnik usullarning tasniflanishi va sohagaoid atamalari
2.
Taekvondoning bazagaoid usullari bo’yicha atamalar (terminologiya)
3.
Taekvondo texnikasi va taktikasida ayrim tushunchalarga aniqlik kiritish 
4.
Usullar nomlanishining kelib chiqish qoidalari. 
Taekvondo usullarining tasniflanishi barcha ma’lum bo’lgan usullarning har bir guruh uchun 
xos bo’lgan belgilariga mos ravishda guruhlarga ajratib chiqilishidan tashkil topadi.
Taekvondo usullarining tizimlashtirilishi – bu turli xil usullar guruhlari o’rtasidagi 
bog’liqliklar va o’zaro aloqadorlikni aniqlash, ularning qiyinlik darajasi, tuzilishi murakkabligi va 
boshqa jihatlari bo’yicha ma’lum bir ketma – ketlikda (tizim) joylashtirilishdir.
Taekvondo sohasigaoid atamalar taekvondo uchun xos bo’lgan o’ziga xos nomlanishlar 
(
atamalar
) birligidan tashkil topgan bo’lib, bu atamalar pedagogik va sport yo’nalishidagi ishlarda 
foydalaniladi. Atama (
termin
) – bu ma’lum bir tushunchani aniq tavsiflab beruvchi so’z yoki so’zlar 
birikmasidan tashkil topadi (tushunchaning qisqacha nomlanishi).
Tasniflash, tizimlashtirish va atamashunoslik tarbiyachi va o’qituvchilarga pedagogik 
jarayonni tartibga tushirishga yordam beradi. Tasniflash usullarni guruhlar bo’yicha ajratishni 
amalga oshiradi, bu holat esa turli xildagi texnikadan hamma uchun foydalanishni osonlashtiradi.
Sport yo’nalishidagi taekvondo usullari tizimi tasniflash asosida tuzib chiqiladi. Shuningdek, 
tizimlashtirish ham tasniflash kabi o’qituvchilarga mashq qiluvchilarda butun texnika haqidagi, 
shuningdek, guruhlar o’rtasidagi va usullar o’rtasidagi o’zaro bog’liqliklar haqida to’g’ri 
tasavvurlar shakllantirilishida yordam beradi va ta’lim jarayonining ketma-ketlikda va to’g’ri 
holatda amalga oshirilishi imkonini beradi.
Hozirgi vaqtda sport taekvondosida usullar deb nomlanuvchi hujum qilish va qarshi 
hujumga o’tish texnik harakatlarini bajarish bo’yicha olingan natijalar asosida ustunlikka erishgan 
sportchi g’alabaga erishadi. Bu usullar o’z tizmsiga ko’ra turli xilda ifodalanadi. Shu sababli 
usullarning bo’linishi ularning tizimi asoslari bo’yicha o’xshashligi asosida amalga oshiriladi. (1 
sxema)
1.
Texnik usullarning tasniflanishi va sohaga 
oid atamalar

---

92 
1-sxemada sport taekvondosining asosiy usullari tizmsi berilgan.