O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

10
 
seminar. Psixologiya fanining metodlari. 
 
Reja: 
3.
Psixik jarayonlarning shakllanishi va hukm surishini tekshirishning ob’ektiv metodlari.
4.
Kuzatish, suhbat, inson faoliyati mahsulini tahlil qilish psixologiyaning metodlari sifatida.
 
Jahon psixologiyasi fanidan xulq atvor, muomala va faoliyat muvaffaqiyatini ta’minlovchi 
omillarning eng muhimi tariqasida insonning emotsional hayoti yotishi aksariyat nazariyotchi 
psixologlar tomonidan ta’kidlab o‘tiladi. Aniq izlanish predmetiga ega bo‘lgan har qanday fan o‘sha 
predmetining mohiyatini yoritish va materiallar to‘plash uchun maxsus usullar va vositalardan 
foydalanadi. Bu esa fanning metodlari deb yuritiladi. Metod – (yunoncha – metod – tadqiqot 
tekshirish) bilishning nazariy va amaliy o‘zlashtirish usullari yig‘indisi
43
. 
 
Psixologiyaning metodlari qanday usul ekanligi ular boshqa usulllardan nimasi bilan farq 
qilishini tahlili qilish, kuzatish, suhbat, test, anketa, sahnalashtirish, olingan natijalarni qayta 
ishlash, sotsiometriya, langityud, egizak, eksperiment usullari haqida talabalarga bilimlar berish. 
Kuzatish usuli eng qadimiy usullardan biri hisoblanib, insonning psixologik holatlarini bilish 
jarayonlarini aniqlashda ishlatiladi, suhbat usuli asosan ikki va undan ko‘p insonlar jamosi bo‘lgan 
holatlarda ishlatilishi mumkin. Test usuli aqliy jarayonlarni, psixologik holatlarni, individual 
psixologik xususiyatlarni aniqlashda ishlatiladi. Test usuli individual va guruhiy qilib o‘tkazilishi 
mumkin, anketa usuli asosan ijtimoiy fikrlarni bilish uchun va ularning holatlarini tahlil qilishda 
ishlatiladi. Sahnalashtirish uchuli asosan yuridik psixologiya fanida o‘tkazilishi mumkin, langityud 
usuli uzluksiz usul bo‘lib bir ob’ektni bir necha yillar davomida o‘tkazilishi natijasida yuzaga kela 
va tahlil qilinadi.