O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

16
 
mavzu. Psixofiziologik muammo 
Reja: 
1.
Insonning psixik jarayonlari va miya.
2.
MNS tuzilishi.
3.
Bosh miya, orqa miya, periferik va vegetativ nerv sistemasi. 
 
Pereferik nerv sistemasi- ma’lumotlarni yig’ish va boshqa tana a’zolariga yetkazish uchun 
javobgar. Nervlar esa markaziy nerv sistemasini mushaklar, qabul qiluvchilar va bezlar bilan 
bog’lovchi elektrik vositadir. Ko’z nervlari ko’z ilg’agan barcha habarlarni miyaga yuboradi. 
Ma’lumot nerv sistemasida 3 xil nerv orqali harakatlanadi.
Sensor nevroni 
Motonevron 
Oraliq nevron 
1-turdagi nevronlar tana to’qimalaridagi habarlarni miyaga yuboradi. 
2-turdagi nevronlar nerv sistemasidan tana muskullariga yo’riqnoma beradi. 
3-turdagi nevronlar esa miya bilan ma’lumot o’rtasida aloqa vositasini bajaradi. 
Bizning nerv sistemamizda bir necha million sensor nevronlar, bir necha million 
motonevronlar bor lekin oraliq nevronlar bir necha milliardni tashkil qiladi. 
35
 
 
Psixikaning moddiy asosi 
nerv sistemasi 
va 
bosh miya 
hisoblanadi. Shu sababli nerv 
sistemasining tuzilishini va qanday ishlashini bilmasdan turib, psixik hayot hodisalarini tushunib 
bo‘lmaydi.

Nerv sistemasi 
nerv
to‘qimasi
dan iborat, bu to‘qima esa 
nerv hujayra
laridan 
tashkil topgan. Nerv hujayrasi 
protoplazmadan
tuzilgan tana bo‘lib, ikki turli o‘simtalari bor, bu 
o‘simtalarning bir xillari kalta, boshqa bir xillari uzun bo‘ladi. Kalta o‘simtalari sertarmoq bo‘lib, 
dendritlar
deb ataladi. Uzun o‘simtalari aksonlar yoki 
neyritlar
deb ataladi. Har bir hujayrada bu 
o‘simtalar ikkitadan ortiq bo‘lmaydi. Neyrit ikkita parda bilan o‘ralgan. Neyritga yopishib turadigan 
birinchi pardasi yog‘simon parda bo‘lib, uni et parda yoki