O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

9-Мавзу: ОИЛА ТАРБИЯСИНИНГ МЕТОД, ШАКЛ ВА ВОСИТАЛАРИ
РЕЖА:
1. Оила тарбиясини ташкил этишда қўлланиладиган асосий методлар.
2. Ижобий характерга эга айрим методларнинг моҳияти.
3. Салбий характерга эга айрим методларнинг моҳияти.
4. Талаб ва унинг тарбиявий таъсирчанлиги.


Таянч тушунчалар: метод, оила тарбия, оила тарбияси методлари, ижобий характерага эга методлар, салбий характерга эга методлар.
Назорат саволлари:
1. “Оила тарбияси методлари” тушунчаси қандай маънони англатади?
2. Оила тарбиясида асосан қандай методлар қўлланилади?
3. Ижобий характерга эга қандай методларни биласиз?
4. Оила тарбиясида қўлланиладиган салбий характердаги методлар билан танишмисиз?
5. Талабларнинг тарбиявий таъсирчанлиги нималарда акс этади?
6. Оила тарбиясида қўлланиладиган талабларни қандай гуруҳларга ажратиш мумкин?


Оила тарбиясини ташкил этишда қўлланиладиган асосий методлар. Оила тарбиясини ташкил этишда қўлланиладиган методлар асрлар давомида шаклланиб, такомиллашиб борган. Улар бевосита аждодлардан авлодларга ҳаётий фаолият жараёнида ворисийлик тамойилига мувофиқ узатилиб келинган. Шу билан бирга улар авлодлар томонидан тўпланган ҳаётий тажрибалар асосида бойитиб борилган. Оила тарбиясини ташкил этишда самарали бўлган методлар ижтимоий муносабатларининг йўналиши, мазмуни ва асосий ғоясига мувофиқ танлаб олинади ҳамда педагогик таъсир кўрсатиш мақсадида фойдаланади.
Оила тарбияси методлари – муайян жамиятда ижтимоий мақсадни амалга ошириш жараёнида педагогик фаолиятнинг самарадорлигини таъминлаш мақсадида фойдаланиладиган тарбиявий таъсирлар тизимидан иборат. Бу методлар шахсига йўналтирилган бўлиб, болаларда ижобий мазмундаги сифатларни тарбиялаш, уларни ҳар томонлама, баркамол шахс бўлиб камолга етишларини таъминлашга хизмат қилади
Педагогика фанида эътироф этилган қарашларга мувофиқ тарбия методлари ўсиб келаётган авлод тарбиясини ташкил этиш, уларда маънавий-ахлоқий, ақлий ҳамда иродавий сифатларни тарбиялаш мақсадда қўлланилади. миллий хусусиятларни намоён этувчи тарбиянинг муҳим омиллари бўлган тарбия методлари эса ёш авлодни муайян жамиятда тан олинган маънавий-ахлоқий меъёрларга асосланиб тарбиялашни назарда тутади.
Оила тарбиясини ташкил этиш чоғида қўлланилаётган тарбия методлари ўзларининг йўналиши, мазмуни ва асосий ғоясига кўра ранг-барангдир. Оила тарбияси методларини қуйидаги тарзда гуруҳлаш мумкин:

1. 
   Мазмунига кўра.
   
2. 
   Қўлланилишига кўра.
   
3. 
   Таъсир даражасига кўра.
   

Ўз навбатида оила тарбиясида қўлланиладиган методлар гуруҳининг ҳар бири ҳам алоҳида гуруҳларга ажратилади. Улар:
I. Мазмунига кўра: 1) ижобий характерга эга методлар; 2) салбий характерга эга методлар.
II. Қўлланилишига кўра: 1) фаол қўлланиладиган методлар; 2) кам қўлланиладиган методлар.
III. Таъсир даражасига кўра: 1) фаолиятдан норозиликни ифода этувчи методлар; 2) фаолиятни рағбатлантирувчи методлар; 3) фаолиятнинг таъқиқланишига олиб келувчи методлар (9-расм):