O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

1)
Ko’p yillik o’t ekinlar (ayniqsa beda) ekish hamda yerlarga go’ng sоlish tuproq 
strukturasini yaxshilaydi. 
2)
O’tlar xaydalgandan keyin paxta ekilishining birinchi yilidayoq har xil tur va tipdagi 
tuproqlarda suvga chidamli mikroagregatlarning miqdori ko’payadi va paxta hosili oshadi. 
3)
O’tlar xaydalgandan keyin ekin ekishning ikkinchi yilidayoq tuproqning makrostrukturasi 
tez va keskin yomonlashadi. 

---

87 
4)
Surunkasiga mineral o’g’itlar bilan ishlanganda tuproqning strukturali holati deyarli 
yaxshilanmaydi. 
Tuproqning 
agrofizik 
holatlarini 
yaxshilash hamda unumdorligini oshirish maksadida 
O’zbekiston fanlar akademiyasiga qarashli kimyo instituti tomonidan ishlab chiqilgan "K" seriyali 
polimerlar foydalanish borasida professоr V.B. G’ussak raxbarligida K. Mirzajonov, K. Paganyas, 
X.M. Maqsudov va boshqalar ko’pgina tajribalar o’tkazdilar. 
Olingan ma’lumotlar sug’oriladigan bo’z tuproqli, taqir va taqirsimon yerlarda "K" seriyali 
preparatlarni qo’llab 0,25 mm dan yirik agregatlar miqdorini 80 % gacha ko’paytirish va 
sug’orishga sarflanadigan suvni ancha tejash hamda ekinlar hosildorligini oshirish mumkinligini 
ko’rsatdi. 
Shunday qilib, tuproqda o’simliklar uchun suv, havo va oziq rejimlarning qulay bo’lishi, 
shuningdek ekin maydonlarida qo’llaniladigan agrokompleks tadbirlarning yaxshi natija berishi 
tuproq strukturasiga bog’liq. 
Demak struktura tuproqning muhim agronomik xossalaridan biri, u tuproqning g’ovak 
qovushmali va serg’ovak holatda bo’lishini ta’minlaydi. 
NAZORAT TOPSHIRIQLARI
10.3.1.
Tuproq strukturasining buzilishiga nimalar sabab bo’ladi? 
10.3.2.
Tuproqdagi bioximik jarayonlar tuproq strukturasiga qanday ta’sir ko’rsatadi?