O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi bеrdаq nоmidаgi qоrаqаlpоq dаvlаt univеrsitеti

OLINISHI.

Indiy olishda ruh, qo`rg`oshin, mis, qalay kabi metallar ishlab chiqarish korxonalarining qoldiqlaridan foydalaniladi. Indiy turli mamlakatlarda uchraydi. Markaziy osiyoda kumushga boy qo`rg`oshin, ruh konlarida indiy yuqori konsentratsiyada uchraydi.bundan tashqari indiy Markaziy Osiyoning surma – simobli, temir rudali konlarida ham bor.

Ishlab chiqarish chiqindilari, balchiqlari, filtrlashdan chiqqan qattiq qoldiqlarindiy olishda xomashyo sifatida ishlatiladi. Ularda juda oz miqdorda bo`lib, uni ajratib olish juda qiyin. Avval nisbatan indiyga boy xomashyo tayyorlanadi. So`ngra bu xomashyodan xomaki indiy olinadi. Xomashyoda indiyni ruh, kadmiy va boshqa elementlardan ajratish uchun eritmadagi vodorod ionlari konsentratsiyasi (pH)ni o`zgartirilib boriladi. Masalan, eritmadagi vodorod ionlari konsentratsiyasi 8 ga teng, yani pH = 8 bo`lganda kadmiy gidroksid cho`kadi; eritmadagi vodorod ionlari konsentratsiyasi 6 ga teng (pH = 6) bo`lganda esa ruh gidroksid cho`radi; eritmadagi vodorod ionlari konsentratsiyasi 4 ga teng (pH = 4) bo`lganida indiy gidroksid cho`rmaga tushadi. Hosil bo`lgan cho`kma [ In(OH)<sub>3</sub> ] ishqorda yuvilib, arsenit va alyuminatlardan tozalanadi. So`ngra sulfat kislotada eritiladi. Hosil bo`lgan indiy sulfat ruh ta`sirida yoki elektroliz yo`li bilan qaytarilib tozalanadi:

In₂(SO₄)₃ + 3Zn → 2In + 3ZnSO₄

Elektroliz usulida 99,99% tozalikdagi indiy olinadi. Yarimo`tkazgichlar texnikasida ishlatiladigan juda toza indiy zonalar bo`ylab suyuqlantirish va elektrokimyoviy usullarda olinadi.