O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta- maxsus ta‟lim vazir ligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti ro‟yxatga olindi

 
GIDRAVLIK HISOBLAShLARGA OID MASALAR
YEChISh 
 
1-mashg‟ulot. Quvur diametrini hisoblash 
 Gidravlik hisoblashlarni аmаlgа oshirishdа asosiy shartli belgilashlar: 
 
- ekvivalent diametr, m; 
- erkin tushish tezlanishi, m/s
2
; 
- naporning yo`qotilishi, m; 
V
- hajmiy sarf, m
3
/s; 
G
- massaviy sarf, kg/s; 
- tezlik, m/s; 
- zichlik, kg/m
3
; 
- dinamik qovushqoqlik koeffitsiyenti, Pas; 
P
- bosim, Pa; 
- bosimlar farqi, Pa; 
S
- oqimning ko`ndalang kesim yuzasi, m
2
; 

---

105 
- mahalliy qarshiliklar koeffitsiyenti; 
- quvurning absolyut g‘adir-budirligi, m; 
l
- quvur uzunligi, m; 
- gidravlik qarshilik koeffitsiyenti (ishqalanish koeffitsiyenti); 
N
- quvvat, kVt; 
H
- nasos napori, m; 
n
- aylanishlar chastotasi, s
-1
yoki ayl/min; 
- Reynol‘ds mezoni.
Quvur diametrini hisoblash 
Quvurning ichki diametri quyidagi tenglama orqali aniqlanadi 
(1.1) 
yoki 
(1.2) 
bundan 
(1.3) 
yoki 
(1.4) 
(1.3) va (1.4) ifodalardan ko`rinib turibdiki quvur diametrini aniqlash uchun suyuqlik sarfi va 
uning harakat tezligi ma`lum bo`lishi kerak. 
Suyuqliklar, gazlar va bug‘larning amaliy yo`l bilan aniqlangan tezliklari quvur diametrining 
optimal qiymatlariga mos keladi (1-jadval). 
1 - jadval
T/r 
Muhit 
Harakat turi 
Tezlik (
 m/s) 
1 
Suyuqliklar 
O`z oqimi bo`yicha qovushqoq kam 
qovushqoq
nasos yordamida uzatilganda: so`rish 
quvurlarida 
haydash quvurlarida 
0,1 0,5 
0,5
1,0 
0,8
2,0 
1,5
3,0 
2 
Gazlar 
Tabiiy so`rilganda:
kamroq bosim ostida (104 MPa gacha) 
yuqori bosim ostida (104 MPa katta) 
2,0
4,0 
4,5
15,0 
15
25 
3 
Bug‘lar 
O`ta qizdirilgan
To`yingan: absolyut bosim miqdori, Pa 
R 105 
R=1
0,5 . 105 
R=0,5
0,2 . 105 
R=0,2
0,05 . 105 
30
50 
15
25 
20 40 
40
60 
60
75 
Quvur diametrini aniqlagandan keyin tashilayotgan muhitning xossasiga asosan material 
tanlanadi.