O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta- maxsus ta‟lim vazir ligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti ro‟yxatga olindi

ZULFIN
(zadvijka) – bug‘, suv magistrallari va boshqalarni berkitadigan qurilma.
IZOLYATSIYA
(frants. 
isolation
– ajralish, uzulish), elektrotexnikada – elektrotexnika 
qurilmalari qismlari orasida zarali elektr kontakt hosil bo`lishining oldini olish yoki truba va boshqa 
issiqlik yoki sovuqlik tashuvchi moslamalarni himoyalash usuli. 
KLAPAN
(nem. 
Klappe
– qopqon, to`siq) – mashinalar va truboprovodlarda gaz, bug‘ yoki 
suyuqlik sarfini boshqaradigan detal‘ yoxud qurilma. Klapan truborovodlar, texnologik apparatlar, 
issiqlik energetikasi ustanovkalari va boshqalarni germetik berkitish armaturasi sifatida ham 
qo`llaniladi. 
KORPUS 
(lat. 
corpus
– tana, yaxlit narsa) – mashina detali; odatda, mashinaning barcha 
asosiy mexanizmlarini ko`taradigan asosi, negizi hisoblanadi.
KRONSHTEYN 
(nem. 
Kragstein
) mashina yoki inshoot qimlari (trasnmissiya 
podshipniklari, elektr dvigatellari va boshqalar) ni vertikal devor yoki kolonnaga mahkamlash uchun 
xizmat qiladigan konsolli tayanch detal‘ yoki konstruktsiya.
MEXANIZM
– bir yoki bir necha qattiq jism (zveno) harakatini boshqa qattiq jismlarning 
talab etiladigan harakatiga aylantirib beruvchi jismlar sistemasi. 
MONTAJ 
(fran. 
montage
– ko`tarish, o`rnatish,yig‘ish) – inshootlar, konstruktsiyalar, 
texnologik jihozlar, agregatlar, mashinalar, asboblar va ularning uzellarini tayyor detallardan yig‘ish 
va o`rnatish. 
1) Qurilish konstruktsiyalari montaji – bino va inshootlarni zavodlarda tayyorlangan yoig‘ma 
kostruktiv element va detallardan tiklashdagi asosiy protsess; qurilishg‘montaj kranlari va montaj 
moslamalari vositasida bajariladi. Montaj quyidagi ketmag‘ketlikda bajariladi: Montaj qilinayotgan 
elementlarni Montaj vositalarining ish organlari bg‘n biriktirish, o`rnatish joyiga ko`tarish va siljitish 
moslash, orientirlash va siljitish, moslash, orientirlash va elementlarni loyihadagi vaziyatga keltirib 
qo`yish. YAxlitlab yig‘ishlar (blokli montaj) qo`llanilganda montaj samaradorligi ancha oshadi. 
Turarjoy binolarini hajmiy bloklardan yig‘ish istiqbollidir. 
2) Texnologik jihozlar montaji – yangi sanoat korxonalarini qurish va ishlab turganlarini 
rekonstruktsiya qilishda bajariladigan montaj ishlarida texnologik jihoz loyihada ko`rsatilgandek 
vaziyatda o`rnatiladi, u nazorat, avtomatika vositalari, shuningdek xom ashyo, suv, bug‘, siqilgan 

---

177 
havo, elektr energiya va boshqa bilan ta`minlanadi. Kommunikatsiya ulanadi va i.ch chiqindilarini 
chiqarib tashlash ishlari bajariladi; texnologik jihozlar ishlatsa bo`ladigan darajaga keltiriladi
MUFTA
(nem. 
Muffe
) – val, tortqi, truba, kanat, kabel‘ va boshqa biriktiriladigan qurilma. 
Biriktirish muftasi vazifasiga ko`ra birikma mustahkamligi, germetiklikni ta`minlaydi, zanglash va 
boshqalardan saqlaydi (masalan,kabel‘ muftasi ba`zi fitinglar); mashina va mexanizmlar yuritmalari 
muftasi bir valdan ikkinchisiga yoki valdan unda erkin o`tirgan detalga (masalan, shkiv, tishli 
g‘ildiraklarga) aylanma harakat yoki aylanish momentini uzatadigan xillari bor.