O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

solishtirm a og'irligi 3 ,1 —3,4 g /s m 2 bo'lishi kerak. Kuydirilmagan
m agnezitning solishtirma og'irligi o ‘rtacha hisobda—3, «o‘ta kuy-
d irilgani»n ik i esa — 3 ,7 g /s m 3. S h u n in g u ch u n h am ch ala
kuydirilganda m agnezitning solishtirm a og'irligi 3,1 dan past, o ‘ta
pishirganda 3,4 g /sm 2 dan ortiq b o ‘ladi.
65

---

D olom itlar keskin o ‘zgaruvchan tarkibli birikmalardir. Shuning
uchun ham kaustik d olom it ishlab chiqarayotganda tabiiy dolom it
kim yoviy tarkibini bilishga katta e ’tibor berilishi lozim . Buning
u ch u n konda uning o ‘rtacha namunalarini tanlab olib, kim yoviy
tahlil qilib k o ‘rish zarur.
Tabiiy dolom itni taxminan 650—750°C da (chala) kuydirganda
kaustik d olo m it hosil b o ‘ladi.
Kaustik m agnezit ishlab chiqarayotgandagidek dolom it shaxta
va aylanm a pechlarda chala kuydirilishi mumkin.
D olom itni chala kuydirganda M g C 0 3 dekarbonlashadi (parcha-
lanadi) va M gO ga aylanadi. C a C 0 3 ning ko‘p qismi parchalanmay
q olad i, ch u n k i u n in g dissotsiatsiya haroratidan yuqori chala
kuydirish natijasida tarkibida m agniy oksidi, ohaktosh va ozgina
m iqdorda ohak b o ‘lgan m ahsulot hosil bo'ladi.
Harorat 800— 1000°C gacha ko'tarilganda kuydirilgan m ahsulot
tarkibida anchagina m iqdorda so'na oladigan kalsiy oksidi bor
d olo m it ohak vujudga keladi. Harorat 1300°C dan yuqori b o ‘lsa,
« o ‘ta pishgan» d o lo m it h osil bo'ladi. Bu ham « o ‘ta pishgan»
m agn ezit singari o 'tga chidam li buyum lar ishlab chiqarishda
ishlatiladi.
Q oritqilar. M agnezial bog'lovchi m oddalar uchun m agniy
xloridning suvli eritmalari, shuningdek, m agniy sulfati, tem ir