O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

3C a0-Si02
405
460
485
520
565
670
502
ß-2C aO Si02
63
105
167
197
230
352
260
ЗСа0А120 3
590
660
875
930
1020
1070
865
4CaOAl20 3 Fe20 3
176
250
380
415
-
570
418
190

---

Sem entdan qancha issiqlik ajralib chiqishi u qanchalik m ayda
tuyilganligi va m ineralogik tarkibiga, unda mineral q o ‘shilm alar
b o r - y o ‘qIig ¡éa 
bog‘liq. Mineral q o‘shilmalar sementdagi klinkeming
miqdorini kamaytiradi va bu bilan uning ekzotermiklik xususiyatini
pasaytiradi.
25-jadvaldan k o ‘rinib turibdiki, eng k o ‘p issiqlik gidratatsiyasi
C 3A (qariyb 1050 k al/g) bilan C 3S (taxm inan 540 k al/g) da
bo'ladi. Ikld kalsiy silikat tegishli sur’atda 3 va 2 marta kam issiqlik
chiqaradi. Shuni aytish kerakki, betón konstruksiyasining harorati
jam i gidratatsiya issiqligiga b og‘liq b o ‘lm aydi, balki issiqlikning
ajralib chiqish tezligiga b og‘liqdir. Keltirilgan jadvaldan, C 3A va
C 3S dan, ayniqsa, ko‘p issiqlik ajralib chiqishi m a ’lum b o ia d i.
D em ak, yaxlit betón konstruksiyalari uchun tarkibida shu m in e-
rallar k o ‘p b o ‘lgan portlandsem entlar ishlatib b o ‘lm as ekan.
Chunki betón konstruksiyalar o ‘z - o ‘zidan qiziydi. Buning o ‘z
navbatida yom on tom onlari ham bor. M asalan, qish kunlarida
sem ent ekzoterm iyasi betón qilinayotganda konstruksiyaning tez
m uzlashiga y o ‘l qo'ym aydi. Bu esa qotish jarayoniga yaxshi ta ’sir