O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

konlardan qazib olinadi. Ohaktosh portlatish yordam ida qazib o li-
nadi va vagonetkalar, platformalar yoki yukni o ‘zi ag‘daradigan
m ashinalar samosvallarda tashiladi.
G ilni qazib olish uchun bir c h o ‘m ichli (kam dan-kam hollarda
k o ‘p c h o 'm ic h li) ekskavatorlar ishlatiladi. G il ham ohaktosh
singan tashiladi. Ayrim vaqtlarda bu maqsadlar uchun gidro-
transportdan foydalaniladi.
Yuqorida k o ‘rsatib o'tilgan transportlardan tashqari, m ahalliy
sharoitlarga qarab, len tali transportyorlar (kon 1 km gacha,
b a’zan esa 5—8 km gacha uzoqda b o ‘lsa) yoki zavod bilan kon
orasi past-baland b o ‘lsa, osm a sim -arq on y o ‘llardan foydalansa
ham b o ‘ladi.
Qazib olinadigan xom ashyo narxi turli korxonalarda bir-biridan
farq qíladi. Tashish xarajatlari esa xom ashyo um um iy sarfining 60
% ini tashkil etadi.
Y og‘ingarchilik va sovuq kunlari yoki uskuna va transport
vositalari buzilgan vaqtlarda ish t o ‘xtab qolm asligi uchun zavod
141

---

Ho‘l usul. Portlandsementni «ho‘I» usul bo‘yicha ishlab chiqarishda
asosiy texnologik bosqichlarni bajarish tartibi.
142

---

hovlisida ohaktosh va gil zaxiralari bo'lishi kerak. Buning uchun
q o‘shimcl)a yuklash va tashish ishlarini bajarish lozim , bu esa iqlimi
keskin o ‘zgaradigan sharoitlarda zavodning m e ’yoriy ish tartibini
ta ’m inlaydi.
O haktosh kondan o ‘lcham i 500—800 m m va undan katta
xarsang b o ‘laklar tarzida olib kelinadi. Bitta apparatda ohaktoshni
talab qilingan darajada maydalab tuyib b o im a y d i. Shuning uchun
u ikki-uch marta maydalanadi. Awaliga ohaktoshning yirik b o‘laklari