O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

uchun rom ansem entga 5% gacha gips, shuningdek, 15% gacha
(o g ‘irligi b o ‘yicha) gidravlik qo'shilm alar q o ‘shib tuyishga ruxsat
etiladi. Shunda sem entning suvga chidam liligi yanada oshadi (yoki
iqtisodiy jihatdan foydaliroq boMadi).
Kalsiy karbonat va gilning tabiiy aralashmasidan iborat b o ‘lgan
mergellarda gildan 25—60% gacha b o lish í mumkin. Rom ansem ent
ishlab chiqarish uchun esa tarkibidagi gil aralashma 25—30% gacha
boradigan mergellar ishlatgani yaxshi.
Gidravlik ohak ishlab chiqarish u ch u n 20% gacha gil b o ‘lgan
ohaktoshlar ishlatilishini, hosil b o ‘lgan m ahsulotning gidravlik
m oduli esa 1,7—9 ga teng ekanligini eslasak, u holda rom án-
sem en tning gidravlik m oduli 1,7 dan kam bo'lm aydi. Darhaqiqat,
u odatda 1,1— 1,7 atrofida b o ia d i. D em a k , gil aralashm alar
kuydirish vaqtida hosil b o ‘lgan S i 0 2, A120 3 va F e20 3 ni batam om
kalsiy silikatlariga, alyuminatlariga va ferritlariga b og'lay oladigan
m iqdordan ortiqroq b o ‘ladi. Gidravlik m odul 1,3 yoki undan kam
bo'lganida gil aralashmalar ohak bilan bog‘lanmagan, erkin holicha
qoladi.
Shunday qilib, gidravlik ohakdan farqli o la r o q romansem entda
erkin CaO b o‘lmasligi kerak. Romansementdagi butun ohak gidravlik
qota oladigan m oddalar, y a ’n i kalsiy silikatlari (2C aO • S i 0 2),
kalsiy alyuminatlari (CaO • Á120 3 va 5CaO • 3AL,03) va kalsiy ferritlari
(2CaO • F e20 3) hohda bog‘langan.
Erkin kalsiy oksidi yo'qligi va tarkibida talaygina gidravlik
m oddalar mavjudligi jihatidan rom ansem ent gidravlik ohakdan
tu b d a n farq qiladi: r o m a n se m e n t s o ‘n m a y d i, le k in u n d a n
ishlangan qorishma va betonlar ancha mustahkam, suvga chidam li