O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

m iqdorda erkin ohak qolishi m um kin. U keyinchalik sem ent
qotayotganda hajman notekis o'zgarishiga sabab b o lis h i mumkin.
G iln in g bir qism i esa ballast holida qola beradi. Shuning uchun
ham mergel sifatini aniqlayotganda undagi gil zarrachalar y ig ln d isi
(gidravlik m odul m iqdori)nigina em as, shu bilan birga disperslik
darajasini ham hisobga olish kerak b o la d i.
M ergelni kuydirish u ch u n aylanm a va shaxta pechlardan
foydalaniladi. O haktosh mergellari kuydirilayotganda xom ashyo
bilan y o q ilg l aralash solinadigan shaxta pechlar ishlatish maqsadga
muvofiq b o la d i. M agnezial mergellar qollanilayotganda o lx o n a s i
tashqariga chiqarilgan shaxta pechlardan foydalanish kerak b o la d i.
Chunki bunday pechlarda kuydirishning belgilangan rejimiga aniq
rioya qilish va past haroratda kuydirish m um kin b o la d i.
H ar qanday m ergelni k o‘ydirishda ishlatish m um kin b o lg a n
aylanma pechlar, yuqorida ko‘rsatib o lilg a n sabablarga q o‘ra, ya’ni
y o q ilg l k o ‘p sarf b o lis h i, uni qurish uchun katta mablag‘ talab
qilinishi sababli, rom ansem ent ishlab chiqarishda unchalik k o ‘p
q o lla n m a y d i.
R om ansem entni xom ashyo bilan y o q ilg l aralash solinadigan
shaxta pech lard a kuydirish u ch u n ‘ shartli y o q ilg l taxm in an
kuydirilgan m ahsulot o g lrlig in in g 12— 14% m iqdorida, o lx o n a s i
tashqariga chiqarilgan pechlarda 14— 16%, aylanma pechlarda esa
16—20% va bundan ortiq sarflanadi.
Kuydirilgan mergelni tuyishdan oldin m a lu m vaqt (3—5 kun)
om borda saqlab turgan m a’qul. Shu vaqt ichida erkin ohak havo
112

---

nam i ta’sirida qism an s o ‘nishi m um kin. Shu bilan rom ansem ent-