O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

va u havoda qotadigan ohak hisoblanadi.
Ikki k a ls iy li s ilik a t ( 2 C a 0 - S i 0 2) , ikki k a ls iy li ferrit
(2C aO * F e 0 2) va bir kalsiyli alyum inat (CaO • A120 3) kuydiri-
103

---

layotganda hosil bo'ladigan va kuydirish mahsulotini gidravlik xossali
qüadigan birikmalardan hisoblanadi. CaO ning S i0 2, A120 3 va Fe20 3
larni ko'rsatilgan birikmalar tarzida bog‘lay oladigan eng k o ‘p
miqdori 1,7— 1,8 og'irlik qism ini tashkil qiladi. Gidravlik ohakning
asosiy m oduli odatda bir o z yuqori — 9 gacha, k o ‘pincha 3—5
b o ia d i, ya’ni gidravlik ohakda CaO ning 9 og ‘irlik qismiga 1 og‘irlik
qism kislota oksidlari t o ‘g ‘ri keladi. Shunday qilib, gidravlik ohak
tarkibida, gidravlik birikmalar — kalsiy silikatlar, alyuminatlar
va ferritlar bilan birgalikda o z m i-k o ‘pm i erkin CaO ham b o ‘lishi
mumkin. Shunga ko‘ra, gidravlik ohak ishlab chiqarish xususiyatlari,
uning xossalari va ishlatilish sohalari ham har xil.
Texnologik chizma. 
M ergel ohaktosh portlash y o ‘li bilan qazib
olinadi va m aydalanib, saralanadi, keyin kuydiriladi.
Ohak kuydiruvchi agregat sifatida shaxta yoki aylanma pechlardan
foydalaniladi. Shaxta pechlarda kamida 2 0 —40 m m o ‘lcham da,
a y la n m a p ech la rd a e sa 15—20 m m o 'lc h a m d a g i o h a k to sh
kuydiriladi.
M ergel ohaktoshlami kuydirayotganda kalsiy oksidi hosil bo'ladi.
U gil aralashmalar tarkibidagi kislota oksidlari bilan o ‘zaro birikadi.
Shunda kalsiy silikatlari, alyuminatlari va ferritlari hosil b o ‘ladi.
Aytib o ‘tilgan o ‘zaro birikish suyuq fazada em as, qattiq fazalarda
sodir bo'ladi. Shuning uchun ham kuydirilgan material kesaklanib