O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

m aydalanish darajasi xiyla yuqori bo'lad i. C h u n o n ch i, kukun-
o h a k z a rra sin in g o ‘rtach a o 'lc h a m i 6 — 10 m k b o ‘lsa , sut
holatigacha so ‘ndirilganda 1 mk bo'ladi. Oz suv quyganda, añidan,
so'n dirish m ahsuloti bir o z kuydirib yuborilsa kerak1.
Kesak qaynam a-ohak b o ‘laklarining o ic h a m i ko'pincha ohak
xam ir m iqdori (shuningdek, so'nish tezligi)ga katta ta’sir qiladi.
Qaynama donalari ancha mayda bo'lsa, so'ndiiganda nisbatan dispers
m ahsulot hosil bo'ladi va bu jarayon tezlashadi. D onalarining
o ich a m la ri 10 m m gacha b o ig a n so ‘ndirilmagan ohakdan ko‘proq
va yuqori sifatli ohak xamiri chiqadi.
Ohakning plastikligi. 
O hak q orish m a b o p aralashm alarni
nihoyatda plastik (birikuvchan va yoyiluvchan) qiladi. Bu uning
eng m uhim xossalaridan biridir.
Ohak xamirining nihoyatda plastik b o ‘lishiga sabab shuki, ohak
donalari o ‘z yuzasida suv qatlam ini adsorbsion ushlab turadi. Shu
sababli donachalar gidrodinam ik m oylanadi va ular o'rtasidagi
ishqalanish kamayadi. D onalar qanchalik m ayda b o ‘lsa, ularning
solishtirma sirti shunchalik katta, bog‘lovchilik xususiyati esa shuncha
plastik b o ‘ladi. Ohak xam irining bu xossalari undan plastifikator
sifatida foydalanishga imkon beradi. Binobarin, qorishma tayyorlash
u ch u n ishlatiladigan sem ent tejaladi.
A ralash q o rish m a lard a p o rtla rid sem en tg a q o ‘sh ila d ig a n
ohakn ing ruxsat etiladigan m iqdori har xil b o £lishi m um kin.
1 L e k in , o h a k k u k u n h o lig a c h a yax sh i s o 'n d ir ilg a n va s o f s o 'n d irilg a n o h a k
b ir n e c h a k u n su v d a b o ‘lsa, d e y a rli k e s a k -o h a k is h la tg a n d a g ic h a o h a k x a m ir 
o lin ish i m u m k in .
9 6

---