O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

tayyor mahsulot omboriga yuboriladi. Shuni nazarda tutish kerakki,
so ‘ndirilm agan tuyilgan ohak ishlab chiqarish uchun k o ‘p, y a ’ni
It ohakka 30—40 kV t-soat va bundan ham ortiq elektr energiyasi
sarflanadi. H olbuki, so ‘ndirilgan ohak ishlab chiqarish uchun atigi
4 —5 kV t-soat elektr energiya talab qilinadi.
S o ‘nmagan tuyilgan ohak quyidagi chizm a b o ‘yicha ishlanadi:
91

---

S o ‘ndirilm agan tuyilgan ohak iste’m olchilarga berk m etall
konteynerlarda yoki bitumlashtirilgan qog‘o z qoplarda j o ‘natiladi.
Chunki tuyilgan qaynam a-ohak havodagi nam ta’siridan tezda
so'n ish i m um kin, shu bilan kesaklashib, hajman kcngayib ketadi
va idishni yorib yuboradi. Bunday ohak bevaqt parchalanishi sababli
kuydirilgandan keyin 30 sutkadan ortiq ushlab turilmasligi kerak.
Bitumlashtirilgan q o g ‘o z qoplarda kam m agnezialli ohak 10 sutka,
d olo m it ohak 20 sutkadan ortiq turmasligi zarur.
21. Havoda qotadigan ohakning qotishi,
xossalari va ishlatilishi
Ohak qotayotganida ro‘y beradigan jarayonlar. 
Shuni ta’kidlab
o ‘tish kerakki, s o ‘n dirilgan ohak q ota y o tg a n id a qurilishbop
qorishma tarkibiga kiradigan ohak xamirining plastik holatidan qattiq
(xamir, toshdek qotadigan) holatga o ‘tishi faqatgina tegishli quruq
havo sharoitida ro‘y beradi.
Ohak xamiri bir qancha om illar, ch u n o n ch i, suvning bug‘-
lanishi va kalsiy gidroksidining kristallanishi natijasida qotadi. N am i
q ochishi bilan kalsiy gidroksidining m ayda zarrachalari o'zaro
yaqinlashadi va qo'shilib, kristallar hosil qiladi. Suvi bug'langan
sayin kristallar tobora ko‘paya boradi, keyin ular o ‘zaro chatishib,