O’zbekiston respublikasi oliy

5. Amaliy qism

Mavzuga oid manual ko’nikma:

Kuyish jarohatida birinchi yordam ko’rsatish.

Maksad: Jang maydonida yaradorga birinchi yordam ko’rsatish texnikasini o’zlashtirish.

Bajariluvchi boskichlar:

	etap №	Chora-tadbir		Bajarilmagan (0 ball)	To’lik to’g’ri bajarilgan
	1.	Analgetik yuborish, iloji bo’lsa antibiotik xam yuborish.		0	20
	2.	Shikastlangan joydan yukoriga jgut qo’yish.		0	20
	3.	Ochiq sinish xolatida, aseptik bog’lam ko’yish.		0	20
	4.	Oyoqni shinalash.		0	20
	5.	Yaradorni keyingi evakuatsiya etapiga zambil bilan transportirovka kilish.		0	20
		Jami:			100
			6. Bilim, ko’nikma va bilishlarni nazorat shakllari

- Og’zaki javob

-Baҳsda aktiv ishtrok etish

- Yozma javob natijalari

- Test masalalarini echish

- Amaliy ko’nikmalarni bajarish

- OSKI savollari.

- Ko’rgazmali materiallar.

- Tarqatma materiallar.

6.1 Xarbiy dala jarroxligi fani bo’yicha talabalar bilimini baҳolashda quyidagi namunaviy mezonlar inobatga olinadi:

№	Baxo	a’lo	yaxshi	urta	konikarsiz	yomon
	O’zlashtirish % ҳisobida	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
1	Nazariy kism	20-19 ball	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
2	Analitik kism: organayzer	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6 ball
3	Test	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6 ball
4	Amaliy kism	40-34,4-ball	34-28,4ball	28-22ball	21,6-14,8 ball	14,4 ball
5	Nazorat savollari	10-7,9	7,75-5,6	5,5-4,25	4,1-2,5	2,4 ball

Talabalar bilmi, ko’nikma va maxoratini baҳolashda qo’llaniladigan nazorat mezonlari

№	O’zlashtirish % ҳisobida	Baҳo	Talabaning bilim darajasi
1	96-100%	A’lo "5”	Savollarga to’liq va to’g’ri javob Javob dastur me’yoridandan yuqori, qo’shimcha adabiyotlardan foydalangan ҳolda yuqori sifatda va ijodiy yondoshgan ҳolda berilgan. Mustaqil ravishda savolni taҳlil qiladi va ijodiy fikrlaydi, xulosa qiladi. Ҳolatiy masalalarni eng yuqori darajada echadi. Interfaol o’yinlarda faol qatnashadi va to’g’ri xulosa va yakun yasaydi. Masalalarni yuqori darajada taҳlil qiladi. Mustaqil ishlarni to’liq va ortig’i bilan bajargan. Amaliy ko’nikmalarni yuqori darajada va mustqil bajaradi.
2	91-95%	A’lo "5"	Savollarga to’liq javob. Javob dastur me’yoridandan yuqori, qo’shimcha adabiyotlardan foydalangan ҳolda yuqori sifatda va ijodiy yondoshgan ҳolda berilgan . Mustaqil ravishda savolni taҳlil qiladi va ijodiy fikrlaydi, xulosa qiladi. Ҳolatiy masalalarni eng yuqori darajada echadi.Interfaol o’yinlarda faol qatnashadi va to’g’ri xulosa va yakun yasaydi. Masalalarni yuqori darajada taxlil qiladi. Mustaqil ishlarni to’liq bajargan. Amaliy ko’nikmalarni to’liq bajargan.
3	86-90%	A’lo	Savollarga to’liq, lekin 1-2 xatoliklar bilan javob berilgan. Mustaqil ravishda savolni taҳlil qiladi. Ҳolatiy masalalarni to’g’ri yo’nalishda, lekin bir qancha xatoliklar bilan echadi Interfaol o’yinlarda faol qatnashadi va to’g’ri xulosa va yakun yasaydi. Mustaqil ishlarni to’liq bajargan. Amaliy ko’nikmalarni to’liq, lekin o’qituvchi ko’magida bajargan
4	81-85%	Yaxshi “4"	Mavzu bo’yicha savollarga to’liq, lekin 2-3 xatoliklar bilan javob berilgan. Javoblarni amaliyotda qo’llay oladi, savol mag’zini anglab etadi, tassavurga ega. Ҳolatiy masalalarnito’g’ri echilgan, lekin mavzu darajasida etarli emas. Ҳolatiy masalalarni echishda faol qatnashadi va to’g’ri yo’nalishda echadi. Mustaqil ishlarni to’liq , lekin 1-2 ta kamchiliklar bilan bajargan Amaliy ko’nikmalarni to’liq, lekin kamchiliklar bilan bajargan.
5	76-80%	Yaxshi “4"	Mavzu bo’yicha savollarga noto’liq javob berilgan. Talaba mavzuni biladi, ammo uni to’liq anglab etmaydi. Savol mag’zini tushinadi, javob beradi, tasavvurga ega. Interfaol o’yinlarda faol ishtrok etadi. Ҳolatiy masalalarni noto’liq echadi. Mustaqil ishlar etarli darajada bajarilmagan. Amaliy ko’nikmalarni noto’liq, 2-3 ta xatoliklar bilan bajarilgan
6	71-75%	Yaxshi “ 4”	Savolga to’g’ri, lekin noto’liq javob berilgan.Talaba mavzuni o’zlashtirgan, lekin savollarga to’liq javob bermaydi. Savol mag’zini tushinadi, etarli aniqlikda javob beradi, tasavvurga ega. Ҳolatiy masalalarni noto’liq echadi. Mustaqil ishlar etarli darajada bajarilmagan, 3dan ortiq xatoliklar mavjud. Amaliy ko’nikmalarni noto’liq, 4 dan ortiq xatoliklar bilan bajarilgan.
7	66-70%	Qoniqarli “3”	Qo’yilgan savollarning yarmiga javob berilgan. Talaba mavzuni o’zlashtirgan, lekin savollarga noto’liq,ba’zilariga javob beradi. Ҳolatiy masalalarni to’g’ri echgan, lekin javob asoslanmagan. Mustaqil ishlar bajarishda kamchiliklarga yo’l qo’yilgan. Mustaqil ishlar etarli darajada bajarilmagan, sifatsiz. Amaliy ko’nikmalarni bajarishda kamchiliklarga va xatoliklarga yo’l qo’yilgan.
8	61-65%	Qoniqarli “3”	Qo’yilgan savollarning yarmiga javob berilgan. Savollarga noto’liq, xatoliklar bilan javob beradi. Mavzuning ba’zi yo’nalishlari xaqida tasavvurga ega, noaniq tushunchaga ega. Mustaqil ishlarni bajarishda kamchiliklarga yo’l qo’yilgan. Mavzu asoslanmagan. Amaliy ko’nikmalarni bajarishda kamchiliklarga va xatoliklarga yo’l qo’yilgan.
9	55-60%	Qoniqarli “ 3”	Qo’yilgan savollarning yarmiga javob berilgan. Savollarga noto’liq, xatoliklar bilan javob beradi. Mavzuning ba’zi yo’nalishlari xaqida tasavvurga ega, noaniq tushunchaga ega. Ҳolatiy masalalar va testlar noto’g’ri echilgan. Mustaqil ishlar bajarishda kamchiliklarga yo’l qo’yilgan, mavzu ochib berilmagan. Amaliy ko’nikmalarni bajarishda kamchiliklarga va xatoliklarga yo’l qo’yilgan.
10	50-54%	Qoniqarli “ 3”	Qo’yilgan savollarning 1G’3 noto’liq va xatoliklar bilan javob berilgan.Talaba mavzuni bilmaydi va ҳolatiy masalalar va testlar echilmagan. Interfaol o’yinlar xaqida tassavur va tushunchaga ega emas.Mustaqil ishlar noto’liq va kamchiliklir bilan bajarilgan. Amaliy ko’nikmalarni bajarishda kamchiliklarga va xatoliklarga yo’l qo’yilgan.
11	46-49%	Qoniqarsiz "2"	Qo’yilgan savollarning 1G’4 noto’liq va xatoliklar bilan javob berilgan.Talaba mavzuni bilmaydi va ҳolatiy masalalar va testlar echilmagan.Interfaol o’yinlarda mutloq ishtrok etmaydi. Mustaqil ishlar bajarilmagan. Amaliy ko’nikmalarni bajarishda kamchiliklarga va xatoliklarga yo’l qo’yilgan.
12	41-45%	Qoniqarsiz "2"	Mavzu bo’yicha 1G’5 qo’yilgan savollarga javob beradi. Talaba mavzuni bilmaydi. Savollarga noto’liq va noto’g’ri javob beradi. Ҳolatiy masalalar ko’plab xatoliklar bilan va noto’g’ri echilgan. Mustaqil ishlar qo’yilgan 1G’5 masala bo’yichagina ҳal qilingan. Amaliy ko’nikmalar o’zlashtirilmagan, bajarilmaydi.
13	36-40%	Qoniqarsiz "2"	Mavzu bo’yicha 1G’10 qo’yilgan savollarga, noto’g’ri yo’nalishda javob berilgan. Mavzuni bilmaydi, savollarga javobni almashtirib beradi. Mavzu mutloqo o’zlashtirilmagan, ҳolatiy masalalar va testlar echilmagan. Amaliy ko’nikmalar o’zlashtirilmagan, umuman bajarilmaydi.
14	31-35%	Qoniqarsiz "2"	Savollarga mutloqo javob berilmaydi. Mavzuni bilmaydi. Ҳolatiy masalalar va testlar echilmagan. Mustaqil ishlar va amaliy ko’nikmalar mutloqo bajarilmagan.

		7. Mashg’ulotning xronologik xaritasi
№	Mashg’ulot bosqichlari		Shakl	Vaqt 240 daqiqa	Tanaffus
1	Tekshirish		Davomat, talabalar daftarini tekshirish	5 daqiqa
2	Mavzuning nomi, maqsadi va kutilayotgan natijalarni etkazadi. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalar beradi. Mashg’ulot rejasi bilan tanishtiradi.Baҳolash mezonlarini e’lon qiladi		Mavzuni izoxlash	10 daqiqa
3	Amaliy mashg’ulot mavzusini muҳokama qilish, yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llagan ҳolda talabalarning dastlabki bilim darajasini tekshirish		Baҳs Og’zaki javob, “Aqliy xujum”, o’yinini o’tkazish	30 daqiqa	5 daqiqa
4	Taxliliy qism		Test masalalarni echish. Klaster tuzish	40 daqiqa	10 daqiqa
5	Talabalarga ko’rgazmali qurollarni ko’rsatish( slaydlar, prezentatsiya, videofilmlar va bq.), ularni izoxlash			40 daqiqa	5 daqiqa
6	Talabalarning amaliy qismini egallashi bo’yicha mustaqil ishi		Amaliy ko’nikmalarni bajarish	90 daqiqa	40 daqiqa
7	Ushbu mashg’ulot bo’yicha o’qituvchining xulosasi, ҳar bir talabani 100 ballik tizimda baҳolash va e’lon qilish. Keyingi mashg’ulotga tayyorlash uchun talabalarga vazifa berish		Ball bilan baҳolash, uy vazifasini berish, mustaqil bajarish uchun vazifa, ma’lumot berish	40 daqiqa

8. Nazorat uchunsavollar

1. 
   Kursatmaga kura tibbiy evakuatsiya tushunchasiga ta’rif bering.
   
2. 
   Tibbiy evakuatsiyaning asosiy masalalarini sanang.
   
3. 
   Bosh va umurtka jangovar jaroxatlari turlari.
   
4. 
   Bosh va umurtka jaroxatlari xolatini tashxislash.
   
5. 
   Bosh va umurtka jaroxatlari bilan bulgan yaradorlarni saralash.
   
6. 
   Tibbiy evakuatsiya boskichlarida yordam kursatish.
   

9.Tavsiya etilgan adabiyotlar

1. 
   Yumashev G.S. «Travmatologiya i ortopediya» M., «Meditsina» 1990. - 575s.
   
2. 
   Musalatov X.A. «Travmatologiya i ortopediya» M., «Meditsina» 1995. -s.
   
3. 
   «Ukazaniya po voenno-polevoy xirurgii» V.N.Byalin, L.N.Bisenkov, P.G.Bryusov i dr. M. 2000. - 415s.
   
4. 
   WWW.ejbjs.org WWW.jbjs org.uk WWW.traumatic.ru WWW.trauma.bd.ru
   

O’zRSSV sayti WWW.minzdrav.uz. TTA sayti - WWW.tma.uz da keltirilgan mavzular bo’yicha ma’ruzalardan foydalanilgan