O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

Rostlanuvchi elektr yuritmaning asosiy tizimlari.

Loyixalashda asosiy masala elektr yuritmaning turini to‘g‘ri tanlash. Bunda har doim rostlanadigan elektr yuritma beradigan quyidagi afzalliklar e’tiborda turishi kerak: jarayonlarni avtomatlashtirish, texnologik egiluvchanlik, energetik tejamlilik.
Rostlanuvchi elektr yuritma tizimining rivojlanishi tarixiy jixatdan o‘zgartgich texnikasi rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan. Hozirgi paytda barcha rostlanuvchi elektr yuritma tizimlari kuch yarim o‘tkazgichli o‘zgartgichlar asosida bajariladi. 12.2 jadvalda keng ko‘lamda ishlatiladigan rostlanadigan elektr yuritma tizimlari xarakteristikalari berilgan.

Rostlanuvchi elektr yuritmaning asosiy tizimlari

2. 
   – jadval
   

Rostlanadigan elektr yuritma turi	Quvvat kW	Nominal tezlik ayl/min	Rostlash diapazon i	Qo’llash soxasi
1. Chastotali rostlanadi- gan asinxron elektr yuritma (CHO’-AD)
1.1. Past kuchlanishli (380V) qisqa tutashtirilgan	0,5-250	3000 gacha	20:1	Turli texnologik mashinalar, jihozlar, nasoslar, ventilya- torlar
1.2. Maxsus asinxron motorlar asosida va tranzistorli chastota o‘zgartirgichlar asosida.	1,0-100	12000 gacha	1000:1	Metall qirquvchi dastgohlar bosh xara- kati eleketr yurit- masi, tekstil jihozlari, sentrifugalar

1.3. Integrallashgan konstruksiyalar asosida (elektrshpindellar)	0,1-60	50000 gacha	400:1	Metall qirquvchi dasgohlar, tekstil jixozlari, sentrifugalar
1.4. 6000 V gacha bo‘lgan kuchlanishli asinxron motorlar asosida va tranzistorli chastota o‘zgartirgichlar asosida	500- 3000	3000 gacha	20:1	nasoslar, ventilyatorlar, turli texnologik mashinalar
1.5. Yuqori kuchlanishli asinxron motorlar asosida va tiristorli chastota o‘zgartirgichlar asosida	8000 gacha	3000 gacha	20:1	turli texnologik mashinalar va jixozlar, nasoslar, turbokompressorlar ventilyatorlar
2.Ventilli motor (cho‘tkasiz o‘zgarmas tok el. mashinasi)
2.1.Doimiy magnitdan va tranzistorli kommutatorlardan qo‘zg‘atiladigan sinxron motor asosida.	0,1-50	6000 gacha	10000:1 va undan katta	Metall qirquvchi dasgohlar uzatmalari yuritmasi, yuqori aniqlikdagi jixozlar
2.2. Yuqori kuchlanishli sinxron motorlar asosida va tiristorli kommutatorlar asosida (TP-D)	500- 3000	3000 gacha		nasoslar, ventilyatorlar, turli texnologik mashinalar,
3.1. O‘zgarmas tokli, katta momentli motorlar asosida yoki tranzistorli kengli – impulsli boshqariluvchi o‘zgartirgichlar asosida.	0,5-30	1500 gacha	10000:1	Metall qirquvchi va boshqa dastgohlar elektr yuritmalari, turli yuqori aniqlikdagi jixozlar.

3.2.Umumiy maqsadli o‘zgarmas tok motorlari asosida va tiristorli o‘zgartirgichlar asosida	1,0- 1000	1500 gacha	100:1	Turli texnologik mashinalar, kranlar, yuk ko‘tarish mashinalari.
3.3.Individual tarzda tayyorlangan o‘zgarmas tok motorlari asosida va tiristorli o‘zgartirgichlar asosida.	1000- 10000	1000 gacha	100:1	Metallurgiya, tog‘ va boshqa texnologik jixozlar
4.Faza rotorli asinxron motorlar asosidagi va tiristorli o‘zgartirgichlar asosidagi Asinxron ventili kaskad (AVK)	250- 2000	1500 gacha	2:1	Nasoslar va ventilyatorlar elektr yuritmalari.

6.