O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

Motorning qizishi va sovushi.

Motorda ΔP isroflarning ajiralishi uning tanasida qizish paydo bo‘lishiga olib keladi. Qizish va sovushning soddalashtirilgan tahlilini ko‘rib chiqamiz. Motorni issiqlikka munosabati bo‘yicha bir jinsli jism deb qabul qilamiz va quyidagi xarakterga ega bo‘ladi:

• 
  C – issiqlik sig‘imiga ega, Dj/gr
  

• 
  A – issiqlik uzati koeffitsienti, Dj/gr*s.
  

Issiqlik muvozanati quyidagicha bo‘ladi:


ΔP · dt = C·dτ + A · τ·dt, (11.11) Bu yerda τ – motor haroratining atrof – muhit haroratidan oshgan qismi.
(10.11) tenglamaning birinchi qismi motorning issiqlikka aylanadigan yo‘qotishlarini, ikkinchi qismi – motorni qizdirishga ketadigan issiqlik, uchinchi qismi – motor atrof – muhitiga beradigan issiqlik miqdorini bildiradi. Motor qizib borishi jarayonida issiqlikning asosiy qismi atrof – muhitiga uzatiladi, uzatilayotgan issiqlik miqdori bilan ajiratilayotgan issiqlik miqdori tenglashganda issiqlik (harorat) yuzaga keladi.
ΔP = const deb qabul qilib, (10.11) tenglamani quyidagi ko‘rinishga
keltiramiz.
.
Bu tenglamaning echimi quyidagicha

n
τ = + ( - )e^-t/T
(11.12)

Odatda atrof – muhit harorati qizishning boshlang‘ich harorati sifatida olinadi. Unda =0

qiz
τ = (1-e^-t/T
) (11.13)

hosil qilingan ifodalarda
= ΔP/A – haroratning o‘rnatilgan qiymati. U motordagi isroflar qiymatiga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni yuklamaga.
T_qiz = C/A – motor qizishining doimiysi.

11.2 - rasmda motor qizishining o‘tish xarakteristikasi keltirilgan, u eksponensial xarakterga ega. T_qiz vaqt davomida motor 0,63 qiymatgacha qiziydi.