O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti



Download 1,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/90
Sana14.08.2021
Hajmi1,52 Mb.
#147582
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   90
Tashqi 
muhit 
Xujayra 
ichi 


39 
 
Baqa muskuli             0,12 
1,2 
0,01 
ot 
nerv   

Baqa yurak muskuli    0,082  52 

it 
silliq muskul   
1-3 
Shunday  qilib,  kaliy  va  xlor    ionlari  konsentratsiyasining  gradiyenti 
mavjudligi tinchlikdagi biopatensiyallar paydo bo’lishiga asosiy sabab ekan. 
Hujayraga  tashqi  faktorlar  ta’sir  etsa  unda  hujayra  menbranasining  
o’tkazuvchanligi o’zgarishi tufayli tinch biopatensial ham o’zgaradi. Bunda  hosil 
bo’ladigan  biopatensialga  qo’zg’alish  patensiali  deyiladi.  Bu    patensial  paydo 
bo’lishining  sababi  biror  fizik  faktor  (mexanik,  issiqlik,  elektr)  ta’sirida  hujayra 
menbranasining  o’tkazuvchanligi  yuz  martalab  oshadi.  Natijada  hujayra  ichiga 
musbat zaryadlangan natriy ionlari oqimi yo’qoladi, ular menbrana ikki tomonidan 
potensiallar farqini kamaytiradi, bu o’z navbatida, natriy ionlarining hujayra ichiga 
kirishini  osonlashtiradi.  Shu  sababli  menbrana  ichki  sirti  musbat  zaryadlanadi  va 
kaliy  ionlari  menbrana  tashqi  sirtidan  ajraladi.  Menbrana  tashqi  sirti  
qo’zg’atilmagan  qismlariga  nisbatan  musbat  zaryadli  bo’lib  qoladi.  Masalan: 
Kalmer gigant aksonining tinchlik potensiali – 45 mV, qo’zg’alish tufayli hujayra 
ichining  potensiali  +40  mV,  bo’ladi.  Potensialning  to’liq  o’zgarishi  yoki  harakat 
potensiali 85 mV, Menbrananing natriy  ionlari o’tkazuvchanligining oshishi qisqa 
vaqt  davom  etadi,  so’ngra  u  kamayadi,  shu  vaqtda  kaliy    ionlarining 
o’tkazuvchanligi oshadi, bu esa tinchlik potensiali tiklanishiga olib keladi.  
Harakat potensiali bir joyda yo’q bo’lsada hujayraning qo’shni uchastkasini 
qo’zg’atadi.  Natijada  potensial  impulsi  tola  bo’ylab  tarqaladi.  Harakat 
potensialining davom etish vaqti 2 ms, tarqalish tezligi esa 100 m/s 
Baqaning  muskul  tolasi  harakat  potensiali  110  mV,  it  yurak  muskul  tolasi 
uchun 120 mV. Elektr baliqlarda ancha katta qo’zg’alish  potensiali paydo bo’ladi. 
Kichik  bo’lsada  qo’zg’alish  potensiali  hamma  hayvonlar  va  o’simliklar 
hujayralarida  paydo  bo’ladi.  Biopatensiallar  mavjudligi    hujayra  hayotiy 
faoliyatining xarakterli belgisidir. Shuning uchun tashqi  elektr maydoni hujayrada 
ro’y beradigan jarayonlarga ta’sir etadi. 
Masalan;  kalamushning kesilgan oyog’iga mikroelektrodlar qo’yilib, kichik 
tok    o’tkazilishi  natijasida  suyak  va  muskul  tolalarining  5-7  mm  ga    o’sishi 
kuzatiladi. Hozirgi vaqtda tibbiyot va veterinariya  klinikasida yurak potensiallarini 
qayd qilish usullari (EKG) va muskul to’qimalarining  potensalini qayd qilish usuli 
(elektrmiografiya yoki EMG) keng  ishlatilmoqda. Yuqori chastotali elektr toklari 
va elektromagnit  maydonlardan foydalanilmoqda. 

Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   90




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish