O`zbekiston respublikasi oliy ta`lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY TA`LIM VAZIRLIGI

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI

O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

Tarix(Mamlakatlar va mintaqalararo) yo’nalishi 1-bosqich(sirtqi) tolibi

Masharipov Azamatjon Jahon Tarixi fanidan

Ishi

Mavzu:Qadimgi Xitoy madaniyati va diniy e’tiqodlar.

Reja:

1.Qadimgi Xitoy yozuvi.

2.Qadimgi Xitoy adabiyoti.

3.Qadimgi Xitoyda me’morchilik, rassomchilik va haykaltaroshlik.

4.Qadimgi Xitoyning diniy e’tiqodi

Qadimgi Xitoy yozuvi:Qadimgi Xitoy yozuvi ko’hna Misr va Mesopotamiya singari o’z yozuvi va adabiyotiga ega bo’lgan.Qadimgi Xitoyliklar hozirgi kunimizdan 3,5-4 ming yil ilgari o’zlarining yozuvlarini yaratganlar .Ularning yozuvi ham misrliklarniki singari rasm belgilaridan-iyerogliflardan iborat bo’lgan. Har bir iyeroglif-belgi butun bir so’zni ifoda etgan. Bir kichi shoxcha belgisi «daraxt», ikkitasi «o’rmon», uchtasi esa «chakalakzor» kabi ma’nolarni bildirgan. Xitoyda dastlabki yozuv miloddan avvalgi II ming yillikda kashf etilgan. Bu Shan-In davlati davriga to’g’ri kelgan. O’shanda tozuvlar soni 2000 ga yaqin bo’lgan. Xan davrida esa iyerogliflarning soni o’n sakkiz mingga yetgan.

Xitoyda yozuvlar asrlar mobaynida ayrim o’zgarishlarga duch kelgan. Ammo u o’zining asosiy belgilarini zamonamizgacha saqlab qolgan. Xitoyliklar xatni dastlab suyak, yog’och, teri va bambuk tanasidan tayyorlangan maxsus taxtachalarga yozganlar. Miloddan avvalgi V asrdan boshlab esa ipakdan tayyorlangan shoyi parchasiga yozganlar. Miloddan avvalgi I asrda xitoyliklar qog’ozni kashf etiahgach, yozuvlar ana shu qog’ozlarga yozilgan. Xitoyliklar dunyoda birinchi bo’lib qog’ozni kash etishgan ekan. Matnlar o’ngdan chapga tomon ustunlar tariqasida yuqoridan pastga qarab yozilgan. Yozuvda bo’yoq cho’p, qush patlari va cho’tkachalardan foydalanilgan. Xitoyliklar qog’ozni bambuk, latta va po’stloq aralshmasidan tayyorlaganlar.