O`zbekiston respublikasi oliy ta`lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi

Qadimgi Xitoyning diniy e’tiqodi: Qadimgi Xitoyda diniy e’tiqodninh shakllanishi ibtidoiy davrlarga borib taqaladi. Shan-in davridagi diniy e’tiqodlar ibtidoiy din shakllaridan kelib chiqqan ekan. Qadimgi xitoyliklar Quyosh, Oy, Osmon jismlari, sayyora va yulduzlarga talpinganlar. Shu bilan birga ular tabiat va tabiat hodisalari, daraxtlarga sig’inib tog’ va daryolarni ulug’laganlar. Odam ana shu ulug’lagan narsalariga e’tiqod qilganlar. Xitoyliklar e’tiqodiga ko’ra har bir narsa va hodisalarning alohida nomlar bilan atalgan. Ularda Oliy xudo Di bo’lib, u odamlarga qurgo’oqchilik,suv toshqinlari yuborgan yoki baxt ulashgan.

Afsonalarning birida aytilishicha Nyuy Va degan xudo odamni loydan yaratgan ekan. Xitoyliklarnng diniy afsonalarida tabiiy ofatlar, odamlarni bu ofatlardan qutqaruvchi qahramonlar haqida hikoya qiladi.

Qadimgi xitoyliklar o’lgan ajdodlari ruhlariga ham e’tiqod qilganlar. Bu fanda animizm deyiladi. Tog’ – toshlar, o’simlik, daraxtlar, osmon josmlari va har xil buyumlarga sig’inish esa fetishism deyiladi. Ayni paytda ular hayvon va turli jonivorlarga ham sig’inganlar bu esa totemizm deyiladi. Miloddan avvalgi II-III asrlarda Xitoyga Hindiston O’rta Osiyo orqali budda dini kirib kelgan va yoyilgan. Shunday qilib, Xitoyda diniy e’tiqod xilma-xil shaklda bo’lib, uzoq vaqtgacha saqlanib qolgan. Qadimgi xitoyliklar juda qadim zamondan boshlab o’zlariga xos yuksak madiniyat yaratib, jahon madaniyati xazinasiga ulkan hissa qo’shganlar.

Qadimgi Xitoyda tabobat ham ancha yaxshi rivojlangan. Tabiblar bemor tomirlarini ushlab ko’rib, ularning kasalliklarini aniqlab, tekshirib song davolashga kirishganlar. Qadimgi Xitoyda Van Shu Xe, Ban Si ova Xua Tu kabi mashhur tabiblar yashaganlar. Van Shu Xe tabobatga oid «Ney-Szi», «odam tabiati va hayoti », Ban Sio esa «Qiyinchilik haqida kabi » kabi asalar yozishgan. Ular bemorlarni davolashda meva, o’simlik va hayvonlarning ayrim qismlaridan tayyorlangan soda va murakkab dorilardan foydalanganlar. Xitoy tabiblari dunyoda birinchi bo’lib, tomirdan shifobaxsh suyuqlik dori yuborib davolash usulini qollaganlar. O’sha vaqtda Xitoyda dori-darmonlarning 1000 dan ortiq turi ma’lum bo’lgan.

Xulosa:

Qadimgi xitoyliklar juda qadim zamonda boshlab o’zlariga xos yuksak madaniyat yaratib, jahon madaniati xazinasiga ulkan hissa qoshganlar. Ayniqsa qog’ozning ixtiro qilinishi . qadimgi xitoy madaniyati jahon sivilizatsiyasida muhim o’rin egallagan. Xozirgi kunda ham Xitoy madaniyati dunyoda yetakchi o’rinda turadi. Xitoy yangiliklari butun dunyoni zabt etgan desak xato bo’lmaydi.

Xitoy iyerogliflar.

Xitoy me’morchiligi.

Xitoy rassomchiligi.

Xitoy haykaltaroshligi.

Xitoy Ibodatxonasi.

Xitoydagi budda haykali.