O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti

4- rasm. Temirbeton plitani payvandlangan rulon toʻrlar bilan
jihozlash;

2. 
   Yordamchi toʻsinni hisoblash va konstruksiyalash.
   

Toʻsinning hisobiy sxemasi. Yordamchi toʻsin koʻp oraliqli uzluksiz toʻsinlar kabi hisoblanadi. Bunda toʻsinning hisobiy koʻndalang kesimi tavr shaklida olinib, tokchasining eni qabul qilinadi. Yordamchi toʻsinlar uchun bosh toʻsinlar va devorlar tayanch rolini oʻynaydi. Yordamchi toʻsinning hisobiy sxemasi 5-rasmda keltirilgan.

5- rasm. Yordamchi temirbeton toʻsinni hisoblashga doir:
a – yordamchi toʻsinning konstruktiv sxemasi; b – yordamchi toʻsinning hisobiy sxemasi;
v – zoʻriqishlar epyurasi
Yordamchi toʻsinning devorga kiritiluvchi tayanch qismini c=250 mm qabul qilib, chetki oraligʻining hisobiy uzunligini quyidagicha aniqlanadi (5 - rasm).

oʻrta oraliqlar uchun

Yordamchi toʻsinga taʼsir etuvchi yuklar eni boʻlgan tasma yuzasi boʻyicha yigʻiladi (6- rasm).
Yuklarning hisobiy qiymatlari ( ) boʻlganda) :
Doimiy yuklar. Yordamchi toʻsinning xususiy ogʻirligidan



pol va plitaning ogʻirligidan (q_s ning qiymati 1-jadvalga qarang)

jaʼmi doimiy yuklar:
.

6 - rasm. Yordamchi toʻsinga taʼsir qiladigan yuklarni hisoblashga doir sxema.
Vaqtinchalik yuklar. Plitadan yordamchi toʻsinga uzatiluvchi vaqtinchalik yuk

Yordamchi toʻsinga taʼsir etuvchi toʻliq yuk-

Hisobiy zoʻriqishlarni aniqlash
Hisobiy zoʻriqishlar 7-rasmdagi hisobiy sxemaga asosan betonning plastik deformatsiyalanishi natijasida zoʻriqishlarning qayta taqsimlanishini eʼtiborga olib aniqlanadi. Vaqtinchalik yuklar mavjud boʻlganligi uchun eguvchi momentlarning jamlovchi epyurasi quriladi.
Buning uchun yordamchi toʻsinning oraliqlari 5 qismga (har bir qismning uzunligi ga teng) ajratiladi va jamlovchi epyuraning ordinatalari quyidagi formula boʻyicha topiladi:

Koʻrilayotgan kurs loyihasida . Hisobiy zoʻriqishlar qiymatlarini aniqlash natijalari 2-jadvalda keltirilgan.
Koʻndalang kuchlar:
“A” tayanchda oʻngda-

“B” tayanchda chapda –

qolgan oʻrta tayanchlarda –

Eguvchi momentlarning jamlovchi epyurasi va koʻndalang kuchlar epyurasi
7-rasmda koʻrsatilgan.