O’zbekiston Respublikasi oily va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
Kliometrika (tarixni o’lchash) termini 
mutaxassislar tomonidan ikki ma’noda ishlatiladi: 

---

Tarixiy kompyuting termini kliometrika terminiga sinonim bo’sada, ma’no jihatdan torroq 
hisoblanadi:
Tarixiy tadqiqotlarda miqdoriy usullarni qo’llash o’rganish predmeti bo’lmish tarixiy reallikning 
maxsus xarakteristikalariga asoslanadi.Ushbu termin ta’rifining ko’p irraliligi tarixni tadqiq 
qilishning turli usullaridan foydalanish zaruratini tug’diradi. Zamonaviy tarix fani metodlari
tizimiga tasviriy usullar bilan birgalikda miqdoriy analiz va matematik modellashtirish ham 
kiradi. 

---

Tarixiy tadqiqotlarda tasviriy usullar: 

---

Tarixiy reallik
Tarixiy reallikning o’ng tomonda ko’rsatilgan ifodasi tarixiy tadqiqotchini tarixiy-tizimli 
usullarga yo’naltiradi va alohida tizimlarning ichki funksional bog’lanishlarini o’rganishga 
qaratadi. Undan foydalanish tarixiy hodisani o’rganishda tasviriy analiz va miqdoriy usullarni 
birgalikda qo’llashda yanada effektivroq hisoblanadi. Miqdoriy usullar hodicaning o’zaro bog’liq 
xususiyatlari orasidagi birinchi darajalilari va ikkinchi darajalilarini ajratish imkonini beradi.
Shuni esda tutish lozimki, tarixiy manbalardagi ma’lumotlarning anchagina qismi, miqdoriy 
ko’rsatkichlar majmuasidan iborat bo’ladi.Bunday axborot turlarini qayta ishlash faqat matematik 
usullar bilangina amalga oshirilishi mumkin. 
 
Miqdoriy tahlil
. Tarixiy tadqiqotlarda miqdoriy tahlil – o’rganilayotgan tarixiy hodisaning uning 
sonli xarakteristikalari asosidagi mohiyat-mazmunli tahlilidir. Miqdoriy tahlil usullari 
foydalanilayotgan tarixiy manbalardan olinayotgan axborotlar sonli yoki statistik bo’lgan holda 
ham, hamda tasviriy- matnli bo’lgan hollrda ham effektiv hisoblanadi.