O‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Tayanch  so‘zlar:  boshlang‘ich  maktab,  umumiy  o‘rta  maktab,  o‘rta  maxsus, 
kasb-hunar  ta'limi,  oliy  ta'lim,  maxsus  pedagogika,  o‘qitish  metodikasi,  oila 
pedagogikasi.  
           
A)  Pedagogika tarixi. Didaktika. Tarbiya nazariyasi.  
Ta'lim-tarbiya,  yosh  avlodga  bilim  berish,  uni  aqliy,  ruhiy  va  jismoniy 
shakllantirish  va  rivojlantirish  uyg‘unlashgan  yagona  jarayondir.  Unda  o‘qituvchi-
tarbiyachi rahbarlik qiladi, o‘quvchi esa bilim oladi va tarbiyalanadi. Pedagogika uzoq 
tarixiy  asrlarda  shakllanar  ekan,  avval  har  bir  halq  o‘zining  urf-odatlari  va 
qadriyatlari, mentalitetini yosh avlodga yetkazib berish, shu jamiyatda bor kasblardan 
birontasiga  o‘rgatish,  keyincharoq  faylasuf  dunyoqarashning  bir  tarmog‘i  sifatida 
hamda  buyuk  mutafakkirlarning  ta'lim-tarbiya  to‘g‘risidagi  fikr  va  g‘oyalari  bilan 
bunyod  bo‘ldi.  Hozirga  kelib  butunjahon  jamiyatning  ob'yektiv  talablariga  ko‘ra 
insoniyat  ilmining  mustaqil bir  tarmog‘i,  fan sifatida tuzildi,  o‘zining  ilmiy-nazariy, 
amaliy-uslubiy  asoslarini  yaratdi.  Natijada  pedagogika  yosh  avlodni  va  kattalarni 
o‘qitish va tarbiyalash haqida bahs etuvchi fan bo‘lib, taraqqiy eta bordi. 
Pedagogika  fani  rivojlana  borgan  sari  shu  narsa  yanada  yaqqollashdiki, 
o‘quvchilarning  yoshiga,  aqliy,  ruhiy  va  jismoniy  salomatligiga,  qobiliyat  va  bilim 
darajalariga,  kasbiga  qarab  ta'lim-tarbiyaviy  ishlarni  tuzish  kerak.  Natijada 
pedagogika  fani  ob'yektlari  kengayib  borishi  bilan,  aniq  bo‘ldiki,  turli  sohalarda 
o‘quvchilarni  o‘qitish  va  tarbiyalashning  nazariy-amaliy  tomonlarini  yolg‘iz 
pedagogika fanining o‘zi mufassal yoritib bera olmaydi.   
Shuning  bilan  pedagogika  fanlari  tizimi,  ya'ni  uning  tarmoqlari  vujudga  keldi, 
pedagogikaning  mustaqil  yangi  yo‘nalishlari  yaratildi.  Bugungi  kunda  pedagogika 
fani  tarmoqlari  odamning  yoshi,  turmush  tarzi,  salomatligi,  kasbiga  qarab,  ta'lim-
tarbiya muammolarni ijobiy hal etishda muhim omil hisoblandi. 
 
 

---

61 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bu  tarmoq  pedagogikalar  maktabgacha,  umumiy  o‘rta,  o‘rta  maxsus,  oliy 
maktablarida  hamda  maktabdan  tashqari  pedagogik  ilmiy-amaliy  faoliyatini 
ko‘rsatmoqda  va  ta'lim-tarbiya  jarayonning  qonuniyatlarini  o‘rganmoqda.  Jumladan,