O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Qayiq harakatiga gidrodinamik qarshilik. Sport qayiqlarining harakatiga gidrodinamik qarshilik ta’sir etadi.
Ishqalanish qarshiligining pasayishi qayiqning yuvilib turuvchi yuzasini kichrayishi va silliqligi ta’minlanishi hisobiga amalga oshadi. Qayiqning konstruktiv xususiyatlari sabab, bosim qarshiligi uncha katta ahamiyat kasb etmaydi. Uchinchi komponent to’lqin hosil bo’lishi xususiyatlariga bog’liq.
To’lqin yuzaga kelishining xususiyatlari. Eshkak eshish qayiqlarining harakatlanishida ikki guruh to’lqinlari yuzaga keladi: tumshuq va asos. Har bir guruh tarqaluvchi va ko’ndalang to’lqinlarni o’z ichiga oladi.
Nisbatan kichik tezliklarga asosan tarqaluvchi to’lqinlar sabab bo’ladi. Tezlikning oshishi bilan ko’ndalang to’lqinlarning qayiq qarshiligiga qo’shgan hissasi ortib boradi.
Tarqaluvchi to’lqinlar energiyasi eshkak eshish sportida keng qo’llaniladi. Og’irlik markazi oldinda ketayotgan qayiqdan tarqaluvchi to’lqinlar o’rkachidan bir oz oldinda joylashgan qayiq qo’shimcha tortish quvvatiga ega bo’ladi. Baydarka va kanoeda uzoq masofalarga eshkak eshishda yetakchi to’lqinidan foydalanish poyga taktikasining ajralmas komponenti hisoblanadi.
Sayoz suv havzalarda to’lqin qarshiligi ortadi. Sayoz suvning ta’siri shunda namoyon bo’ladiki, unda tarqaluvchi to’lqinning yo’qolish burchagi ortishni boshlaydi, kritik deb nomlanuvchi tezlikda tarqaluvchi to’lqinlar ko’ndalang to’lqinlar bilan qo’shilib aralash to’lqinlarni hosil qiladi. Bu to’lqin qayiq bilan bir xil tezlikda harakatlanadi va bu eshkak eshuvchini ortiqcha quvvatni sarf etishga majbur etadi.
Nazorat savollari

1. 
   Suvning fizik xossasi deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Suvning zichligi qanday aniqlanadi?
   
3. 
   Gidtostatikaning asosiy qonuniyatlari deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Qayiq harakatiga gidrodinamik qarshilik deganda nimani tushunasiz?
   
5. 
   Suvda to’lqinlar qanday yuzaga keladi?
   
6. 
   Qanday to’lqin turlari bor?