O‘zbеkiston rеspublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti nukus filiali

4. « Davlat tili » tushunchasi.

4.Davlat tili haqidagi hujjatlar va ularning mazmun-mohiyati.
TAYANCH TUSHUNCHALAR:

Vatan,til, jamiyat, ijtimoiy, faoliyat,tafakkur, chambarchas, davlat tili, maqomi, adabiy til, jadal, erkin, taraqqiyot, keng imkoniyat, qulay, sharoit, nutq, og’zaki, yozma, hissiy idrok, milliy, ma’naviyat,ma’rifat,millat, avloddan-avlodga, dunyoqarashi, orzu-umid, his-tuyg’u,

Til - insonlar orasidagi eng muhim aloqa vositasidir.Insonlar o’z fikrlarini til vositasida ifodalaydilar va bir-birlarini tushunadilar. Til – inson faoliyatida borliqni bilish,fikr almashish,jamg’arilgan bilimlarni fanlarga bog’lagan holda avloddan-avlodga etkazish vositasidir.Tilda millatning bor-yo’g’i, o’y-fikri, dunyoqarashi, orzu-umidlari,Vatani,his-tuyg’ulari aks etadi. Tildagi har bir so’z inson tafakkuri va tuyg’usining natijasidir. Tafakkur va til bir-biri bilan chambarchas bog’liq bo’lib , Tafakkur zohiriy olamning inson miyasida umumlashgan ,til bilan ifodalanadigan in’ikosi hisoblansa,til fikrni ifodalash usuli, uni boshqa kishilarga ,avlodlarga yetkazish vositasidir. Til va tafakkurning birligi nutqda o’z ifodasini topadi. Nutq og’zaki va yozma holda mavjud bo’lib, unda fikrimiz moddiy shaklga, ya’ni hissiy idrok etiladigan shaklga kiradi va shu tariqa u endi bir shaxsga emas, balki jamiyatga tegishli bo’lib qoladi. Til milliy ma’naviyat,ma’rifat va ma’niyatning ko‘zgusidir. Til millat degan birlikning asosi.U bo‘lmasa, millat ham bo‘lmaydi. O’zbek tili - O’zbekiston respublikasining davlat tili. 1989-yil 21- oktabrda o’zbek tiliga davlat tili maqomini berish haqida Qonun qabul qilindi. O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 4- moddasida shunday deyilgan:” O’zbekiston Respublikasining davlat tili o’zbek tilidir”. O’zbekiston Respublikasining davlat tili haqidagi qonun 24 moddadan iborat. O’zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi o’zbek adabiy tilining jadal, erkin taraqqiyoti uchun keng imkoniyat va qulay sharoitlarni yaratdi .