O’zbekiston respublikasi IIV farg’ona viloyati ichki ishlar boshqarmasi oxunboboyev tumani ichki ishlar bo’limi

To‘qima nafas olishida karbonat angidridning hosil bo‘lishi

To‘qima nafas olishida hosil bo‘ladigan karbonat angidridi anaerob yo‘l bilan, ya’ni substrat uglerodiga kislorod birikmasidan hosil bo‘ladi (qisman susbstratdagi kislorod hisobiga, qisman esa suvdagi kislorod hisobiga). Bu reaksiyani liaza sinfiga kiruvchi maxsus fermentlar tezlatadi. Hayvon to‘qimalarida moddalar maxsus fermentlar ta’sirida oksidlanishi yo‘li bilan dekarboksillanishi natijasida CO2 hosil bo‘ladi.Bu jarayonda maxsus degidrogenazalar muhim rol o‘ynaydi. Bu degidrogenazalar multiferment komplekslar bo‘lib, bir nechta fermentlar va quyidagi 5 ta kofermentlardan tashkil topadi: TPF, lipoat kislota, koenzim-A, FAD va NAD. Bu degidrogenazalarga piruvatning oksidlanishi va a-ketoglutaratning dekarboskillanish reaksiyalarini tezlatuvchi piruvatdegidrogenaza va ketoglutaratdegidrogenaza komplekslari kiradi. Bu reaksiyalarda dekarboksillanish bilan degidrogenlanish bir vaqtda sodir bo‘ladi. To‘qimalarda CO2 ning birqismi dikarbon kislotalarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri emas, balki E-holatdagi dekarboksillanishi natijasida hosil bo‘ladi. Bu reaksiyani tezlatuvchi E-dekarboksilaza fermenti dikarbon kislotalardan CO2 ni ajratib chiqaradi. Reaksiya mahsuloti CO2 bilan ketokislotalar hisoblanadi.Masalan, oksaloatsetatni dekarboksillanishidan pirouzum kislota va CO2hosil bo‘ladi. Dekarboksillanish qaytar jarayon bo‘lib, hayvon to‘qimalarida CO2 bir qismini biriktirib olish natijasida qayta dekarbon kislotalari hosil bo‘ladi (masalan: pirouzum kislotasidan oksoloaatsetat).