O’zbekiston respublikasi IIV farg’ona viloyati ichki ishlar boshqarmasi oxunboboyev tumani ichki ishlar bo’limi

Uchkarbon kislotalar sikli boshqarilishining allosterik mexanizmlari

Limon kislota siklining funksional tezligi hujayraning ATF ga bo‘lgan ehtiyojiga moslashgandir.Pirouzum kislotasining atsetil-KoAga aylanishi ATF, atsetil-KoA va NADH ta’sirida sekinlashadi Boshqarishning birinchi reaksiyasi oksaloatsetat bilan atsetil- KoAdan sitratning sintezlanishidir. Sitrat-sintaza fermentining allosterik ingibitori ATFdir. ATF miqdorining ko‘payishi sitrat hosil bo‘lishini kamaytiradi.

Ikkinchi boshqaruvchi fermenti izositrat degidrogenaza bo‘lib u ADF ta’sirida allosterik yo‘l bilan stimulyatsiya qilinib, uning substratlarga nisbatan moyilligi kuchayadi. Izotsitrat, NAD, Mg2+, va ADF lar o‘zaro bog‘lanishida kooperativlik ham mavjuddir.Uchkarbon kislotalarning uchinchi boshqarish reaksiyasi aketoglutaratdegidrogenaza fermentiga bog‘liq. Bu ferment faolligi reaksiya natijasida hosil bo‘luvchi mahsulotlar – suksinil-KoA va NAD.H ta’sirida susaytiriladi.Uchkarbon kislota sikliga ikki uglerodli fragmentlar (atsetil qoldig‘i) kirishi va siklning tezligi hujayradagi ATF ning yuqori miqdori bilan susaytiriladi.