O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа`limi vаzirligi

Mavzu: XX asr boshlarida Amerika adabiyoti.
Reja:
1. Amerika adabiyotida davr ziddiyatlarining aks etishi.
2. Mark Tven, Jek London ijodi.
3. Teodor Drayzer va Ernest Heminguey ijodining  ahamiyati.
Adabiyotlar
:
1.F.Boynazarov. Jahon adabiyoti. T., 2006. 
2.J.London. “Marten Iden”. T., 2003. 
3.E.Heminguey. “Chol va dengiz”. T., 2006.
4.Sh.Normatova. Jahon adabiyoti. T., 2008.
XX asr boshlariga kelib, Amerika ijtimoiy hayotida katta   o`zgarishlar ro`y berdi.
Amerikaning o`ziga xos taraqqiyot yo`li bor. U yerda hamma uchun borabar imkoniyatlar
mavjud.   Adabiy   taxallusi   Mark   Tven   bo`lgan   Semyuel   Lengxorn   Klemens   Amerika
demoktarik adabiyotining yirik vakili bo`lgan. Mark Tven Missisipi daryosida kemada
ishlaydi. Ushbu laqabni olishi ham shu davrga to`g`ri keladi (ikki dengiz o`lchovi-yo`l
yaxshi, degan ma’noni bildirar edi). Yozuvchining   “Xitoylikning xati”, “Kalaverasidan
chiqqan mashhur sakrab yuruvchi qurbaqa”, “Tennesiyada   jurnalistika” kabi yumoristik
hikoyalar yaratgan. Mark Tven  tarixiy mavzudagi  romanlardan biri  “Shahzoda va gado”
yaratdi.   Yozuvchining   “Qirol  Artur   saroyidagi   Konnektikutlik   Yanki”   tarixiy   fantastik
roman yozdi.     
Amerika   realistik   hayotining  mashhur   vakillaridan   biri  Jek   Londondir.  J.London
1876-1916-yillar   yashab   ijod   etdi.   J.London   ijodi   shimol   hayotidan   olib   yozilgan
“Yo`ldagilar sharafi uchun”, “Oq sukunat”, “Bo`rivachcha”, “Qirq mil narida” va boshqa
hikoyalarni yaratdi. J.London “Martin Iden” romanida xalq ichidan chiqqan qahramonning
aqliy va jismoniy jihatdan kuchli bo`lgan matros yigit Martin Iden tasvirlanadi. Martin
Iden   badavlat Morzlar saroyida tasodifan bo`lgan vaqtda dastlab shoshib qoladi. Iden
Morzning xotini tamagir bir ayol ekanligining shohidi bo`ladi.         
Teodor Drayzer 1871-1945-yillar XX asrning birinchi yarmi Amerika adabiyotining
yirik yozuvchisi bo`ldi. Drayzer “Baxti qaro Kerri” romanining   qahramoni   kambag`al
fermer qizi Korolina Miberni bo`lgan. Yozuvchining “Jenni Gerxard”, “Istak trilogiyasi”
va boshqa asarlari  jahon tillariga tarjima qilingan. 
Ernest   Heminguey   ijodining     ahamiyati.   Ernest   Xeminguey   1899-1961-yillarda
yashab ijod etdi. Amerikaning Ouk-park shahrida tug`ilgan. Yozuvchi “Bizning zamonda”
116

---

Aim.uz
kitobida   Nik   Adamsning   yoshligi,   sevgisi   va   oilasi   haqida   hikoya   qilsa,   qonli   urush
voqealarini unga qarshi qo`yadi. “Alvido, qurol” romani yozuvchi ijodida alohida ajralib
turadi.Asarda yozuvchi urush qabohatlariga shaxsiy hayotni qarshi qo`yadi. Genri Ketrin
Barkliga bo`lgan urush dahshatlaridan ham qutulishga intiladi. 
“Chol va dengiz” 1952-yil yozilgan. Asar qahramoni Santyago baliq oviga boradi.
Lekin to`riga hech qanday baliq tushmaydi. Cholga bir to`da baliq xujum qiladi. Lekin
Santyago sarosimaga tushmay baliqlar bilan kurashini davom ettiradi. Chol bir akulani
o`ldirgandan so`ng ikkinchisi unga tashlanadi. Uning pichog`i sinib qoladi. Qiyinchilik
bilan unga qarshi kurashadi. Chol Santyago qirg`oqqa borganda kurashgan baliqlarining
faqatgina suyagi qolgan bo`ladi. Bu orqali yozuvchi chol Santyagoning yolg`iz emasligi
va uning irodasini  bukib bo`lmasligiga ishora qilyapti.