O’zbеkistоn rеspublikаsi хаlq tа`limi vаzirligi

“Zamonamiz qahramoni”
Roman beshta qissalardan iborat: “Bela”, “Maksim Maksimich”, “Knyajna Meri”,
“Taman”, “Fatalist”.
Asar qissalarining joylashishi muallif-hikoyachi bilan emas, balkim qahramon bilan
bog`liq. Muallif yo`lda ketayotib, Maksim Maksimich bilan uchrashadi va muallifga Bela
va Pechorin haqida gapirib beradi.
Avtorning   qo`liga   M.Maksimich   orqali   Pechorinning   kundaligi   kelib   tushadi.
O`quvchi asarning boshidayoq qahramonning o`limi haqida o`qiydi. Asardagi voqealar
liniyasi esa quyidagicha boshlanadi. Peterburgdan Kavkazga ketayotib Pechorin Tamanda
to`xtab o`tadi. Bu yerda harbiy ekspeditsiyada qatnashgandan so`ng Patigorskga, keyin
Kislovodskga boradi va o`sha shaharlarda yashaydi. SHu orada u Grishitskiy bilan urushib
qoladi   va   Grishitskiyni   duelda   o`ldirib   qo`yadi.   SHu   qilmishi   uchun   uni   Maksim
Maksimich boshchilik qilayotgan qal’aga jo`natishadi.
Qal’ada xizmat qilib yurgan chog`ida u 2 haftaga kazaklar yashaydigan stanitsaga
keladi va Vulich bilan uchrashadi.
M.Maksimich 5 yil birga xizmat qilib, istefoga chiqadi, bir qancha vaqt Peterburgda
yashab Eronga sayohatga keta turib yo`l ustida Vladi – Kavkazda M. Maksimich bilan
uchrashadi. Erondan qayta turib yo`lda halok bo`ladi.
Lermontovga ana shunday o`zgarib turuvchanlik asarga baxshida etishi Pechorin
shaxsiyatini yanada murakkablashtiradi va romantik xususiyat kasb etadi.
Asar markazida – Pechorin turadi. Pechorinni esa Bela, Maksim Maksimich singari
atrof-muhit va jamiyat unchalik ta’sir o`tkazmagan oddiy va tabiiy shaxslar o`rab turadi.
Pechorin  ulardan  aslzoda  nasabi,  tarbiyasi  va  shaxsiy   ulug`vorligi  bilan  yuqori  turadi.
Vaqti-vaqti bilan Pechorin ularga yaqinlashadi, lekin ba’zida ularga nisbatan qattiqqo`llik
ham qiladi.
Asarda biz Pechorinni tushungan, shunga o`xshash ikkita obrazni ko`ramiz. Bular:
doktor Verner bilan Vera.
59

---

Aim.uz
Pechorin   –   bu   Lermontovning   adabiyotdagi   o`zining   ikkinchi   “men”   degan
shaxsiyatidir. Lermontov rus adabiyotida Pushkin asos solgan «ortiqcha odamlar» tipini
mazkur obraz orqali yanada rivojlantirdi.