O’zbekiston respublikasi farg’ona davlat universiteti “fizika-texnika” fakulteti “fizika” kafedrasi

Kurs ishining dolzarbligi: ХХI asrning fan va texnika tez sur’atlarda rivojlanib borayotgan bir davrda innovatsion texnologiyalar ta’limning barcha sohalariga jadallik bilan kirib bormoqda. Shu sababli, ushbu kurs ishining dolzarbligi ham atom yadrosi va elementar zarralar fizikasiga oid mavzularni umumiy holda yana bir bor chuqur anglashdan iborat.
Kurs ishining maqsadi: Atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi mavzularini o‘qitishda yangi axborot-texnologiyalarni dars jarayoniga qo‘llab darslarni tashkil qilish uslubini ishlab chiqish, ta‘lim samaradorligini oshirish. Atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi mavzularni o’qitishda pedagogik texnalogiyalardan foydalanish usullari, ularni tahlil qilish.
Kurs ishining vazifasi: Atom yadrosi, elementar zarralar, atom tuzilishi, yadro modellari, yadroviy nurlanishlar, raioaktivlik va hokazo mavzular haqida chuqurroq bilimga ega bo`lish. Berilgan boblardagi ma’lumotlarni tadqiq qilish, o’rganish va tahlil qilishdan iborat.
Kurs ishi tarkibi: Kirish, birinchi va ikkinchi boblar, yakuniy xulosa, eng so’ngida esa foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.


I BOB. KVARK-GLYUON PLAZMA
Kvark-glyuon plazmasi Katta portlashdan keyin taxminan 20 mksda elementar erkinlik darajasidan (kvarklar, glyuonlar) materiya hosil bo'lganda, koinotda hukmron bo'lgan yuqori energiya zichligi sharoitlarini qayta yaratish va tushunish uchun o'rganiladi. Eksperimental guruhlar "katta" masofada materiyaning hukmron shakli va tabiat qonunlarini belgilaydigan cheklovchi kvant vakuum tuzilishini, hozirgi relyativistik Eterni tekshirmoqda. Tajribalar materiya va massaning kelib chiqishi haqida tushuncha beradi: materiya va antimateriya kvark-glyuon plazmasi "adronlashganda" va moddaning massasi cheklovchi vakuum tuzilishida paydo bo'lganda hosil bo'ladi.

1-rasm. Katta portlash nazariyasi.
Kvark-glyuon plazmasi fizikaning umumiy sxemasiga qanday mos keladi. QCD zarrachalar fizikasining zamonaviy nazariyasining standart model deb ataladigan bir qismidir. Ushbu nazariyaning boshqa qismlari elektrozaif o'zaro ta'sirlar va neytrinolar bilan bog'liq. Elektrodinamika nazariyasi sinovdan o'tgan va milliardning bir necha qismiga to'g'ri kelgan. Zaif o'zaro ta'sirlar nazariyasi sinovdan o'tkazildi va mingta bir nechta qismlarga to'g'ri keldi.