O’zbekiston respublikasi farg’ona davlat universiteti “fizika-texnika” fakulteti “fizika” kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI


FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI

“FIZIKA-TEXNIKA” FAKULTETI

“FIZIKA” KAFEDRASI

11.10-guruh “Fizika” yo’nalishi


talabasi Karimova Nilufarning

“ATOM YADROSI VA ELEMENTAR ZARRALAR FIZIKASI”

fanidan
“Kvark-glyuon plazma. Protonlarlarning yemirilishi. Higs bozoni. Supersimmetniya” mavzusidagi


KURS ISHI


Kurs ishi rahbari: J.Roziqov
Farg’ona – 2022

MUNDARIJA


KIRISH………………………………………………………………….…..……..3


I BOB. KVARK-GLYUON PLAZMA

1. 
   Kvark-glyuon plazmasining hosil bo'lishini o'rganish sabablari ..…………..5
   
2. 
   Kvark-gluon plazmasi va dekonfinatsiyaning boshlanishi………….......….11
   
3. 
   Pratonlarlarni yemirilishi……………..…………………………………….15
   

II BOB. HIGS BOZONI VA SUPERSIMMETRIYA
2.1. Higgs mexanizmi …………………………………..………………………22
2.2. Bozon massasining o'lchovi muammosi…………..……………………..……24
2.3. Supersimmetriya………………………….…………….………………......28


YAKUNIY XULOSA…………………………………………………………....34

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati…………………………………………….36

KIRISH
«Yoshlarimizning ma`naviy salohiyatga ega bo`lib, dunyo miqyosida o`z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo`sh kelmaydigan insonlar bo`lib kamol topishi, mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va baxtli bo`lishi uchun davlatimizning va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbar etamiz»
Sh.M.Mirziyoyev.O`zbekiston Respublikasi Prezidenti.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 19-martdagi “Fizika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori yurtimizda fizika fanini rivojlantirish strategiyasini belgilab berdi. Mamlakatimizda fizika fanining rivoji bevosita universitetlarda olib borilayotgan fizik ta’limning sifatiga bog‘liq bo‘lsa, ta’limning sifati esa ko‘p jihatdan kadrlar salohiyatiga bog‘liq. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 2021-yilda fizika va chet tillarini o‘rganishni ustuvor yo‘nalish etib belgilashni taklif qildi Prezident Shavkat Mirziyoyev 29-dekabr kuni Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasida mamlakat taraqqiyotining zamini, hech shubhasiz, ilm-fan va innovatsiyalar ekanini yana bir bor ta’kidlab o‘tdi.Kelgusiyilda ilm-fan sohasida oilygohlar va ilmiy tashkilotlardagi doktorantlar soni 4,5 mingtaga yetkaziladi yoki 2017 yilga nisbatan 3 barobarga oshiriladi. Ushbu maqsadlar uchun byudjetdan qo‘shimcha 240 milliard so‘m ajratiladi.Ilg‘or xalqaro amaliyot asosida, dotsent va professor ilmiy unvonlari, falsafa va fan doktori ilmiy darajalarini berish vakolati o‘z yo‘nalishi bo‘yicha nufuzli bo‘lgan oilygohlarning ilmiy kengashlariga o‘tkaziladi.
Joriy yilda ilk bor matematika, fizika, kimyo-biologiya va geologiya fanlarini ta’lim va ilmning ustuvor yo‘nalishi sifatida belgilab, ularni kompleks rivojlantirish choralari ko‘rildi. Jumladan, 98 ta ixtisoslashgan maktab hamda Geologiya fanlari universiteti tashkil etildi. O‘quv dasturlari tubdan qayta ko‘rib chiqildi, o‘qituvchilarning ish haqi oshirildi.Endi keyingi yil uchun ustuvor ilm-fan yo‘nalishlarini belgilab olishimiz kerak.Agar tarixga nazar tashlaydigan bo‘lsak, dunyodagi deyarli barcha kashfiyot va texnologiyalarni yaratishda fizika fani fundamental asos bo‘lganini ko‘ramiz.
Haqiqatan ham, fizika qonuniyatlarini chuqur egallamasdan turib, mashinasozlik, elektrotexnika, IT, suv va energiyani tejaydigan texnologiyalar kabi bugun zamon talab qilayotgan sohalarda natijaga erishib bo‘lmaydi. Buyuk mutafakkir shoirimiz Mir Alisher Navoiy o‘z davrida yoshlarga murojaat qilib, “Quyoshliq istasang, kasbi kamol et”, deb yozganlar. Chindan ham, odamlarga quyoshdek beminnat nur tarqatishni, yaxshilik qilishni istaydigan inson kamolotga intilib, turli ilm va kasb-hunarlarni o‘zlashtirishi lozim.