O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

aqlli kontraktlar (
smart contract
) 
tushunchasi faol ishlatiladi. Aqlli kontraktlarga 
o’tishdan avval kontrakt nimaligini eslatib o’tamiz: Kontrakt bu ikki yoki undan 
ko’p shaxlar orasida qandaydir huquq yoki majburiyatlarining tuzilganligi, 
o’zgarganligi yoki tugaganligini aniqlab beruvchi hujjatdir. Unda qandaydir 
xodisaning ro’y berishiga olib keluvchi shart-sharoitlar majmusi aniqlab beriladi. 
Aqlli kontrakt
esa, real dunyoda yoki raqamli olamda qandaydir xodisaning ro’y 
berishiga olib keluvchi shart-sharoitlar majmusini aniqlab beradigan elektron hujjat 
- algoritmdir. Aqlli kontraktlarning amalga oshirilishi uchun insoniy faktorni 
umuman chetga chiqarib tashlaydigan markazlashmagan muhit kerak bo’ladi. 
Agarda aqlli kontraktda biror-bir narsaning bahosini uzatish yoki ishlatish yoki 
ko’rsatish zarur bo’lsa, u holda qiymat uzatish vositasi - kriptovalyutani ishlatish 
lozim bo’ladi. Masalan, agarda bitkoin blokcheynida aqlli kontraktni ishlatsak, u 
quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 

---

123 
Aqlli kontrakt orqali blokcheynda istalgan turdagi ma’lumotlarni yoki ma’lumotlar 
majmuasini yoki ma’lumotlar to’plamini saqlay olamiz. Masalan: 
Blokcheyn texnologiyalaridan foydalanishga yana bir misol sifatida domen 
ismlarining taqsimlangan domenli tizimini ko’rsatishimiz mumkin:

---

124