O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnalogiyalari va kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot texnalogiyalari universiteti

102
III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР


Маълумот (Data). Асосий хотиранинг бу бўлимида дастур дастлабки юкланишида талаб этилаѐтган катталиклар сақланади. Бу катталиклар кўп ҳолларда статик катталиклар деб аталиши ѐки дастурнинг ихтиѐрий қисмидан чақирилувчи глобал катталиклар деб аталиши ҳам мумкин.


Код (Code). Код CPU томонидан дастур вазифасини бажариш учун керакли бўлган кўрсатмаларни ўз ичига олади. Код дастур бажарилишини ва дастур вазифаси ташкил этилишини бошқаради.


Уюм (Heap). Уюм дастур бажарилиши давомида динамик хотира вазифасида, янги қийматни ҳосил қилишда, жойлаштиришда, керак бўлмаган қийматларни ўчириб ташлашда фойдаланилади.


Стек (Stack). Стеклар функциялардаги локал ўзгарувчилар ва параметрлар учун фойдаланилади ва дастур оқимини бошқаришда ѐрдам беради.

Юқоридаги расмда келтирилган расмдаги бўлимлар тартиби хусусий бўлиб, хотира бўйлаб турли ҳолларда жойлишиши мумкин.

Кўрсатмалар (Instructions). Кўрсатмалар ассемблер тилининг қурувчи блокларидир. Х86 ассемблер тилида, кўрсатмалар mnemonic ва operand лардан қурилади. Қуйидаги 5.12 – расмда mnemonic сўз шаклиди ифодаланган кўрсатмани mov орқали, яъни маълумотни кўчиришни тасвирлаган. Operandлар маълумотни кўрсатишда регисторлар ѐки маълумотлардан фойдаланади.¹

5.12 - расм. Кўрсатмалар формати

Амалий кодлар ва тескари тартиб (Opcodes and Endianness). CPU да кўрсатмаларни юборишда амалий кодлардан фойдаланган ҳолда ассемблер коди машина кодига ўтказилади. Дизассембрлашда амалий кодлар инсон тушинадиган тилга (ассемблер тилига) ўзгартирилади. Қуйидаги 5.13 - расмда B9 42 00 00 00 амалий кодни ассемблер тилида mov ecx, 0x42 шаклида ўтказилганлиги кўрсатилган. Бунда 0xB9 коди мос ҳолда mov ecx га ва 0x42000000 коди эса 0x42 га айлантирилган.

0. 
   Michael Sikorski, Andrew Honig. Practical malware analysis. 69 – с.
   

103
III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР

5.13 - расм.

х86 архитектурасида, 0x42000000 кодини ассемблер кодига ўтказишда тескари тартибдан фойдаланилади, яъни кетма-кетлик байтлаб тескари томондан ўқилади ва 0x42 қиймати олинади.