O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnalogiyalari va kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot texnalogiyalari universiteti

Stackни авария ҳолатидан сақлаш. Стекни аварияга учрашидан ҳимоялашнинг кўплаб усуллар мавжуд бўлиб, улардан бири бу – дастурлаш нуқтаи – назаридан ѐндошишдир, яъни киришда маълумот ўлчамини текшириш. Бу имкониятлар C# ва Java дастурлаш тилларида компилятор томонидан бажарилади. ¹

Бошқа бир усул эса, хотирани тўлганини аниқлаш ва автоматик равишда хабар беришдир. Бу ҳолда тизим код стекда юкланишдан олдин уни тўхтатади. Бундан ташқари, функцияни қайтувчи манзилини тасодифий равишда хотирага ѐзиш усули мавжуд бўлиб, бунда Триди функцияни қайтувчи манзилини аниқ билмайди.

Ўртадан туриб ўзгартириш. С дастурлаш тилида strcpy(buffer, input) функцияси мавжуд бўлиб, у input маълумотни buffer га кўчириб ѐзишни бажаради. Бу ҳолда хотирани тўлиб тошишидан сақлаш учун, input маълумотни ўлчамини текшириш талаб этилади. Бу ҳимоя усули фақат ўлчамни текшириб, маълумот таркибини текширмайди. Бу ҳолда ўртадан

0. 
   Stamp Mark. Information security: principles and practice. 415 – с.
   

93
III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР


туриб ўзгартириш таҳдиди бўлиши мумкин.¹

Бунга қуйидагича мисол келтириш мумкин. Масалан, фойдаланувчи Веб саҳифадан туриб маълумотларни киритди ва у қуйидаги сўров шаклида ифодаланди:

http

://www.things.com/orders/final&custID=l12&num=55A&qty=20&price=10&

shipping=5&total=205

Сервер томонидан бу маълумот қуйидагича таҳлилланади: фойдаланувчининг ID рақами 112 га тенг фойдаланувчи ҳар бирининг нархи 10 $ дан бўлган 55 тартиб рақамли маҳсулотдан 20 та сотиб олди ва 5 $ етказиб бериш нархи билан жами 205 $ доллар тўловни амалга оширган. Бу сўров сервер томонидан текширилганида ҳеч қандай хатолик топилмади.

Аммо Триди бу қўровни қуйидаги сўров билан алмаштирса,нима ҳодиса рўй беради ?

http

://www.things.com/orders/final&custID=112&num=55A&qty=20&price=10&

shipping=5&total=25

Бу сўров ҳам олдингиси каби сервер томонидан текширишдан муофаққиятли ўтади, аммо унинг маноси тамомила бошқа !!!