O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

Buyuk Britaniya. 
Buyuk Britaniyada 70 gektar atrofida yer 
maydoniga ega bo‗lgan o‗rtacha xo‗jaliklar keng tarqalganligini qayd etish 
joiz. Xususan, umumiy fermer xo‗jaliklaridan 405 tasi 100 gektardan 
oshmaydigan yer uchastkasiga ega. Bir so‗z bilan aytganda inglizcha 
ferma bu qoida tariqasida sof oilaviy biznes bo‗lib, unda xodimlar soni 1-5 
kishini tashkil etadi. Britaniyada fermer xo‗jaliklari faoliyatida 
dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish asosiy 
faoliyat turi sifatida keng taraqqiy etgan bo‗lsada, fermerlar ko‗p tarmoqli 
tadbirkorlikka, ya‘ni tijoratning bir necha turlarini uyg‗unlikda olib 
borishga harakat qiladilar. Bu moliyaviy barqarorlikka erishish, 
kapitalning bir me‘yorda harakatlanishi ta‘minlash hamda yakka ishlab 
chiqarish sohasidagi ehtimoliy tanazzul tavakkalchiligi darajasini biroz 
bo‗lsada qisqartirish zaruriyati bilan izohlanadi.
Garchand, aksar hollarda fermerlar-yer uchastkasi mulkdori va o‗z 
tijoratining boshqaruvchisi bo‗lsada, katta miqdordagi xizmat ko‗rsatish, 
Angliya va Shotlandiyada qishloq xo„jaligi ziroatchilikning 
oliy darajasiga erishilgan, desak mubolag„a bo„lmaydi. Zotan, ushbu 
mamlakatlarda dehqonchilik xom-ashyo va yoqilg„ini yuqori 
darajada tejovchi zamonaviy texnologiyalar bilan to„la-to„kis 
ta‟minlangan.

---

270 
marketing va maslahat tashkilotlarisiz fermer uzoqqa bora olmaydi. Ular 
tizimida ayniqsa menedjment xizmati yuksak qadrlanadi. Zero, 
boshqaruvning bunday usuli fermerga yuqori marralarni zabt etish hamda 
barqaror daromad ko‗rish imkonini beradi. Garchi, bunday xizmat uchun 
odatda foydaning 30%i to‗lansada, qayd etish zarurki, aksariyat fermerlar 
bunga tayyor. Buning natijasida mamlakatda korxonalar boshqaruv tizimi 
kuchli rivojlangan va chuqur ixtisoslashgan. Xususan, hozirda ―g‗alla 
mahsulotlari bo‗yicha menedjyer‖, ―chorvachilik bo‗yicha menedjyer‖ va 
sh.k. boshqaruvchilar o‗zlarining juda aniq va tor mutaxassisliklari 
bo‗yicha faoliyat ko‗rsatadilar.