O‘zbekiston respublikasi 0L1y va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 4,11 Mb. bet 58/73 Sana 04.02.2023 Hajmi 4,11 Mb. #907767

Bog'liq
QQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQ

F l Sb	Fak
Ball
2	1	Fl	XIM	56
3	2	F2	XH	70
4	3	F3	XH	67
5	A	F4	XM	91
6	5	F5	XIM	75
7	6	F6	XIM	86
8	7	F7	XH	65
9	8	F8	XM	55
10	9	Б9	XM	73
n_	10	F10	XIM	60

4.65-rasm.
3	1	Fl	XIM	56
	2	F2	XH	70
5	3	F3	XH	67
	4	F4	XM	91
6	5	F5	XIM	75
7 —	6	F6	XIM	86
9	7	F7	XH	65
	8	F8	XM	55
JO. 11	9	F9	XM	73
	10	F10	XIM	60

4.66-rasm. Сортировка ne возрастание Сврпфсжа ПС yfwwrttti 56 70 (rv (*< XH X» XM	ЛОВИВ	0...			67 91 75 86
	8	7	F7	XH	65
	9	8	F8	XM	55
	10	9	F9	XM	73
	11	10	F10	XIM	60

4.67-rasm. Данные menyusidan Фильтр -»Автофильтр buyruqlarini tanlang. Natijada jadval sarlavhasida ko'rsatkichlar paydo bo'ladi (4.67-rasni). Фильтр o‘rnatilishi kerak bo'lgan ustundagi ko'rsatkichni ,,sichqoncha“ning chap tugmasi bilan bosib, undagi ro'yxatni oching (4.68-rasm). Ro'yxatdan XIM ni tanlang. Natijada 4.68-rasmdagi jadval hosil bo‘ladi. Umuman, qaysi ustun bo'yicha filtr qo'ymang, hosil bo'ladigan ro‘y- xatning ko‘rinishi deyarli bir xil bo‘lib (4.67-rasm), faqat ular tanlangan us- tundagi elementlarning ro'yxati bilan farq qiladi. Bu ro‘yxatdagi element- larning mazmuni quyidagicha: • Ro‘yxatning birinchi ikki satri			i^ïaEn
	1	Fl	хм	56
L«j		F5	XIM	75
U	6	F6	XIM	86
1 и	10	F10	XIM	60

4.68-rasm.


filtrlangan yoki hali filtrlanmagan biror ustun bo‘yicha mos
saralashni ta’minlaydi.
. (Bee) — oxirgi filtr o‘mati]gan ustunga îa'sir etadi va
jadvaldagi barcha elementlami ko'nsatadi (filtrni bekor qiladi).
• (Первые 10...) — Sonli qiymatli ustunlar uchun o‘rinli
bo‘lib. shu ustundagi birinchi nechta elementni ko‘rsatishni





4.69-rasm.


i4—A.Sattorov


209

aniqlaydi. Bu bo'lim tanlanganda, ekranda 4.69-rasmdagi oyna hosil bo‘ladi. Bu oynadan ko'rsatilishi kerak bo'lgan birinchi nechta elementni, ulardan ro‘yxatdagi eng kattalari yoki eng kichiklari kabi parametrlarni o'rnatish mumkin. • (Условие...) — Murakkab filtrlarni o‘rnatish uchun tan- lanadi. Masalan, sizni XH yoki XM fakultetida o'qiydigan talabalaming ro'yxati, ballari 70 dan katta va 86 dan kichik bo'lgan talabalar ro'yxati kabi ma'lumotlar qiziqtiradi. Bu hollarda, ya’ni filtrlash bir necha shartlarga bog‘liq bo‘lganda ro‘yxatning (Условие...) bo‘lirnini tanlaymiz. Natijada avtofiltr oynasi ochiladi (4.70-rasm). 4.70-rasm. Bu oynaning chap tarafidagi darchalarda shartlar ro‘yxati, o‘ng tarafidagi darchalarda esa tanlangan ustundagi elementlar ro'yxati keltiriladi. Agar siz o'rnatgan shartlarning birortasining bajarilishi yetarli bo‘lsa, ИЛИ (YOKI) bo'limini faollashtirasiz
11	Их		FIS	Fik P
JB.	2		F2	XH	70
	3		F3	XE	67
	4		F4	XM	91
1 8	7		F7	XH	65
г	8		F8	XM	55
	9		F9	XM	73

4.71-rasm.


(misolda XH yoki XM fakulteti), aks
holda, ya’ni shartlarning bir paytda
bajarilishi talab etilsa (masalan, 70 dan
katta va 86 dan kichik) I (BA) bo'limini
tanlaysiz. OK tugmasining bosilishi bilan
o'matilgan filtr bo'yicha ro'yxat hosil
bo'ladi (4.71-rasm).
4.70-rasmdagi ? va * belgilarga
e’tibor bering. Bu belgilar rasmning o‘ng


210




tarafïdagi darchalarda ishtirok etishi mumkin. Masalan, X? yozuv ikkita belgidan tashkil topgan va birinchisi X harfi bo‘l- gan barcha mainland bildirsa, X* yozuv esa ixtiyoriy sondagi belgilardan tashkil topgan va birinchisi X harfi bo‘lgan barcha matnlarni bildiradi.
Avtofiltrdan chiqib ketish uchun yana bir marta Данные menyusidan Фильтр-*Автофильтр buyrug‘i tanlanadi.
Excel ,,JlncT“lariga bir qator yangi obyektlar (rasm, bel- gilar, gipermurojaatlar, avtofiguralar, sxematik diagrammalar, WordArd, matematik formulalar va h. k.) qo‘yish mumkin. Ularni o'rnatish Word dasturidek amalga oshiriladi. Shuning uchun bu obyektlami o'rnatishni bu bobda yana bir marta takrorlamaymiz.

13. 
    §. Diagrammalar yasash asoslari
    

Excel dasturining yana bir muhim imkoniyatlaridan biri diagrammalardir. Diagramma keng tushuncha bo'lib, Excel da uning juda ko‘p turlari mavjud. Masalan, gistogramma, grafik, aylana, to'rtburchakli, nuqtali, silindrik va boshqa ko'rinishlari. Uning necha turi bo'lishidan qat’i nazar, diagrammalar tekis- likda yoki fazoviy ko‘rinishda tasvirlanadi. Diagramma chizishdan asosiy maqsad biror-bir jadval ko‘rinishida tasvirlangan tajriba natijalarining sifat o'zgarishlarini tasvirlashdan iborat. Tajriba natijalari sifatida funksiyaning biror oraliqdagi qiymatlar jad- valini, korxonaning bir necha yillar ichidagi daromadlar jad- valini, o‘quvchilarning fanlardan olgan reyting ballari va shunga o'xshash ma’lumotlarni olish mumkin. Bu ma’lumotlarni dia­gramma ko'rinishida tasvirlash ma’lumotlarning qiymatiga qaramasdan turib ularni tezda tahlil qilish imkoniyatini beradi, ya’ni ma’lumotlar orasidagi sifat o'zgarishlami yaqqol tasvir- laydi. Excel da diagrammalar qurish juda soddalashtirilgan, oson- lashtirilgan va avtomatlashtirilgan. Bu ishni amalga oshirish uchun biror ko‘rinishdagi jadvalning bo‘lishi yetarli.
Excel da yasalgan diagrammani joylashtirishning ikki varianti mavjud:
• Diagrammani bevosita jadval hosil qilingan „Лист“ ning o'zida joylashtirish. Bu holda diagrammaga shu „Лист“ ning


’ 211




elementi sifatida qaraladi. Bunday diagrammalar tatbiq etilgan
diagrammalar deyiladi.
• Ishchi kitobning yangi ,,JlHCT“ida diagrammani joylashti-
rish. Bu holda „Листва faqat diagramma joylashib, unda kataklar
bo'lmaydi. Oddiy „Лист“ diagrammali „Лист“ dan shu bilan
farq qiladi. Agar siz diagrammali „Лист“ ni faollashtirsangiz
Excel menyusi u bilan ishlash uchun mos ravishda o‘zgaradi.
Bunday „Лист“ lar diagramma „Лист“ lari deb ataladi.
Diagrammani joylashtirish jarayoniga bog'liqmas holda, uni
xohlagancha boshqarish mumkin. Ya’ni rangini o'zgartirish, joyini
surish, masshtab bo'laklarini o'zgartirish, to'r chiziqlarini kiritish
va h. k.
Sizning ishingizga mos keladigan diagrammani eksperiment
yo'li bilan tanlashingiz mumkin. Agar bu yetarli bo'lmasa, turli
usullar bilan diagrammani o'zgartirish, ya’m unga izoh, grafik,
obyektiar va h. k. kiritish mumkin. Excel da yasalgan diagramma
ishchi jadval „Лист" idagi ma’iumotlarga bog'liq bo'lib, ma’lu-
motlarning o'zgarishi bilan unga mos diagramma ham avtomatik
tarzda o'zgaradi. Bu Excel da diagrammalar yasashning eng muhim
tomonidir.
Siz xohlagan paytingizda diagrammaning turini o'zgartirishin-
giz, formatlashning maxsus atributlarini kiritishingiz, yangi
ma’lumotlarni boshqa maydonlar hisobiga o'zgartirishingiz
mumkin.
Faraz qilaylik, 4.72-rasmda tasvirlangan jadval berilgan bo'l-
sin. Bu jadval asosida diagrammalar yasash yo'llari bilan tanisha-
miz. Diagramma chizishning eng oson yo'li Мастер диа-
грамм dan foydalanishdir. Berilgan jadval asosida diagramma yasash
uchun:
Jadvalni to'liq belgilang, ya’ni ustun (Al, A2, АЗ, A4) va
satr (Bl, B2, B3) nomlari bilan birga barcha ma’lumotlarni
(4.72-rasm).
Вставка menyusidan Диа-
грамма buyrug'ini yoki uskunalar
panelidan Ц (мастер диаграмм)
tugmasini tanlang. Natijada Мастер
диаграмм ning muloqot oynasi
ochiladi (4.73-rasm).





212







4.73-rasm.


Мастер диаграмм interfaol muloqot oynalardan tashkil topgan bo‘lib, ular sizni diagramma yasash jarayonining barcha bosqichlaridan olib o'tadi. Bu oyna asosan diagrammaning turlari va ularga mos ko'rinishlardan namunalar keltirilgan. Стандартные va нестандартные bo'limlarining Тип darcha- sidan diagrammaning ko'rinishini va unga mos Вид darchasidan biror namunani tanlang. Просмотр результата tugmasi beriigan jadval va tanlangan diagramma asosida chizilgan dia­grammaning ko'rinishini akslantiradi. Har xil ko'rinishlarni


sinab ko'ring va birortasini tan­lang, Faraz qilaylik, rasmdagi holat bo'lsin.
Далее tugmasini bosib, keyingi muloqot oynaga o'tamiz. Bu oyna asosan chizilayotgan gistogrammani satr (4.74-rasm) yoki ustunlardagi (4.75-rasm) ma’lumotlar bo'yicha qurish usulini tanlashni so'raydi.
Tanlash usuliga nisbatan ustun va satr nomlarining turish joyini o'zgarishiga va gisto- grammaning o‘ng tomonida joylashgan to'rtburchak ichidagi


ИЯ/
I
^{4 74 rasm}- |Legenda
H№
• ■ •

Download 4,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: