O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

erkinlashish 
jarayonidir. 
Birinchi  jahon  urushidan  XX  asrning  80-yillariga  qadar  rivojlangan  mamlakatlarda  davlat 
tomonidan  iqtisodiyotga  aralashish  darajasi  davlat  harajatlari  va  iqtisodiyotda  davlat  sektori 
ulushining  o’sishi  shaklida  jadal  sur’atlarda  ortib  bordi.  Jahon  iqtisodiyotida  globallashuv  va 
integratsiya  jarayonlarining  chuqurlashishi  natijasida  aksariyat  rivojlangan  mamlakatlarda  davlat 
xarajatlarining  YaIM  dagi  ulushi  qisqarib  bordi.  Bundan  tashqari,  hususiylashtirish,  transport, 
aloqa,  energetika,  kommunal  xo’jalik  kabi  tarmoqlarda  davlat  mulkini  hususiy  kompaniyalarning 
boshqaruv  ixtyoriga  topshirish  boshlandi. 
XXI  asrning  boshlariga  kelib  rivojlangan  mamlakatlar  iqtisodiyotining  tarkibi  postindustrial 
tarkibga  ega  bo’la  boshladi.  Iqtisodiyot  tarkibida  birlamchi  (qishloq  xo’jaligi,  qazib  olish, 
o’rmon,  baliqchilik),  ikkilamchi  tarmoqlar  (sanoat,  qurilish)  qisqargani  xolda  uchlamchi 
tarmoqlar  (xizmatlar  sohasi)  ulushi  osha  boshladi.  XX  asrning  birinchi  yarmida  transport,  savdo 
maishiy  xizmat,  ta’lim  iqtisodiyotning  asosiy  xizmatlar  sohasidagi  tarmog’iga  aylangan  bo’lsa, 
ikkinchi  jahon  urushidan  keyin  xizmatlar  ijtimoiy  soha  –  ta’lim,  fan,  sog’liqni  saqlash,  jismoniy 
tarbiya  va  sport,  madaniyat,  san’at,  uy-joy  kommunal  xo’jaligi  ijtimoiy  ta’minot  hisobiga 
keyinchalik  esa  moliya  xizmatlari,  axborot-kommunikatsiya  xizmatlari  hisobiga  jadal  rivojlandi. 
Rivojlangan  mamlakatlarda  moliya  sektori  iqtisodiyot  holatini  ifoda  etuvchi  asosiy  indikatorga 
aylanib  bormoqda. 
Rivojlangan  mamlakatlarda  davlat  xarajatlarining  ortishi  byudjet  taqchilliga  va  davlat 
qarzlarning  vujudga  kelishiga  olib  keldi.  Yevropa  mamlakatlarining  aksariyatida  davlat  qarzi 
yalpi  ichki  mahsulotga  nisbatan  50%  dan  oshadi,  2012  yilda  Gretsiya,  Italiya,  Islandiya, 
Belgiyada  100%lik  ko’rsatkichlardan  oshib    ketdi.  Ushbu  mamlakatlarda  inflyatsiya  darajasi 
o’zgarib  turibdi.